Kościół i parafie dalej muszą funkcjonować – w głównej mierze w Internecie – i starać się dotrzeć do jak największej liczby parafian. Kontynuowane są inicjatywy opisane w poprzednim numerze „Zwiastuna Ewangelickiego”, a także pojawiają się nowe.
Coraz więcej parafii zakłada kanały na portalu YouTube, aby móc umieszczać tam filmy z nagranymi nabożeństwami lub transmitować je na żywo. Parafianie mają coraz większy wybór nabożeństw czy rozmyślań, które pojawiają się także na Facebooku, Spotify’u czy stronach parafialnych.
Wielki Tydzień i Wielkanoc
Epidemia koronawirusa i wszystkie związane z nią obostrzenia nie pozwoliły przeprowadzić w większości parafii corocznych rekolekcji pasyjnych ani dla uczniów, ani dla dorosłych. W Wielkim Tygodniu w Internecie pojawiło się jednak kilka tego typu inicjatyw przygotowanych przez luterańskie parafie. Dla dorosłych rekolekcje pasyjne przygotowano m.in. w Łodzi i Goleszowie, a dla diecezji wrocławskiej wykłady online prowadził ks. Sławomir Sikora ze Szczecina. Cykl spotkań pasyjnych dla dorosłych pt. Teraz żyję z Nim i ja w Wielkim Tygodniu przygotował także ks. Marek Loskot z Bydgoszczy.
Przygotowano też ofertę dla dzieci. Chrześcijańska Telewizja Internetowa zamieściła na YouTubie rekolekcje przygotowane przez Katarzynę Kowalską z Pokoju i diakon Dorotę Obracaj z Katowic. Izabela Główka-Sokołowska z parafii w Koszalinie zaproponowała prace plastyczne na Wielki Tydzień. Zajęcia dla dzieci przygotowały też m.in. parafie w Poznaniu i Krakowie.
Organizowana od 1998 roku przez Centrum Misji i Ewangelizacji Bezsenna Noc, skierowana przede wszystkim do młodzieży, nie mogła się w tym roku odbyć. Organizatorzy zdecydowali się przygotować 40 minutowy program online. Wzięli w nim udział ks. Tymoteusz Bujok i ks. Marcin Podżorski, a hasło spotkania brzmiało: Wolno. Rekolekcje pasyjne dla młodzieży przygotowano m.in. w diecezji katowickiej i warszawskiej.
Diecezja pomorsko-wielkopolska zdecydowała, że w okresie świątecznym na terenie diecezji w poszczególne dni Wielkiego Tygodnia będzie odbywać się jedno nabożeństwo online, za każdym razem z innej parafii – Poznania, Piły, Sopotu, Koszalina, Leszna.
W niedziele kontynuowane są transmisje nabożeństw w TVP 3 o godzinie 13.00. W Niedzielę Palmową nabożeństwo transmitowano z Pszczyny, w Wielkanoc z Goleszowa, a w 1. Niedzielę po Wielkanocy z Radomia. Na nabożeństwach dostępnych w mediach byli przedstawiciele parafian w różnym wieku, którzy m.in. wypowiadali intencje modlitewne i czytali teksty biblijne.
Jak co roku w Wielki Piątek luterańskie nabożeństwo zagościło na antenie TVP 2. Nabożeństwo z kościoła w Łodzi prowadził proboszcz ks. Michał Makula. Kazanie wygłosił bp Kościoła Jerzy Samiec. Teksty biblijne czytały osoby świeckie. „Na początku była koncepcja, że będę podczas nabożeństwa śpiewać – mówił Tomasz Sławiński, który jest śpiewakiem z wykształcenia i pracował m.in. w operze w Zurychu. – Była jednak prośba, żeby się zgłaszać do czytania tekstów podczas liturgii. Ponieważ już dwukrotnie z żoną to robiliśmy – a tak się składa, że często czytają je u nas małżeństwa – zgłosiłem się. Przygotowanie polegało na tym, że nie tylko przeczytałem kilkakrotnie swój tekst, ale rozdział przed i rozdział po nim. Chodzi o to, żebym nie tylko ja, ale także słuchacze, nie tylko usłyszeli wyraźnie, bez pomyłek, wypowiedziane poszczególne słowa, ale także zrozumieli, o czym mowa”. Była tylko jedna próba, ale w ocenie uczestników nabożeństwa przekaz wyszedł dobrze, także dzięki nienarzucającej się ekipie telewizyjnej, która rozumiała, że jest nie tylko „w robocie”, ale zarazem w kościele.
„Bardzo mi się podobało to, że siedzieliśmy w półkolu, to stwarzało wrażenie wspólnoty – dobrze nam tam było razem! Mieliśmy świadomość, że robimy wspólnie coś dobrego, przepełniała nas radość, że to pewien rodzaj misji – choć to duże słowo – ale że przynosimy naszym współwyznawcom kościół do domu” – opowiadał Tomasz Sławiński.
Jest jeszcze jeden aspekt misyjny łódzkiego nabożeństwa, o którym mówił Tomasz Sławiński. Z powodu transmisji zgłosił wcześniej w pracy, że nie może przyjść tego dnia, bo to jest dla niego ważne święto. Okazało się, że kierownictwo odwołało poświęcone samodoskonaleniu spotkanie, przyznając, że rzeczywiście w obliczu Wielkiego Piątku to może poczekać.
W okresie wielkanocnym wiele parafii wydaje informatory parafialne. Parafie m.in. w Piszu, Ostródzie, Radomiu czy Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie zdecydowały się wysłać je do swoich parafian pocztą. W Cieszynie „Wieści Wyższobramskie” ukazały się tylko elektronicznie. Tak samo jak np.: „Tyski Ewangelik”, „Luteranin” wydawany wspólnie przez wszystkie parafie w Wiśle oraz parafię w Istebnej. „Z Życia i Wiary” parafii w Jaworzu został wydrukowany w niewielkiej liczbie egzemplarzy, które są dostępne dla parafian, którzy nie mogą skorzystać z wersji internetowej.
Parafialne spotkania i godziny biblijne w sieci
Życie parafialne to nie tylko niedzielne nabożeństwa. To lekcje religii, spotkania młodzieżowe, godziny biblijne, grupy modlitewne, czy spotkania różnych grup wiekowych. Duchowni starają się kontaktować ze wszystkimi tymi grupami.
Przede wszystkim prowadzone są lekcje religii, czego wymagają szkoły. Katecheci przygotowują lekcje online, przesyłają uczniom zadania za pośrednictwem e-maili, tworzą rebusy na specjalnych platformach lub łączą się z dziećmi na żywo. Na Inne lekcje religii, z wykorzystaniem pacynek, na kanale YouTube zaprasza Aniela Wawrzeczko ze Skoczowa (więcej o nauczaniu zdalnym w tekście Uczniowie i nauczyciele po 11 marca).
Interesującą propozycją, już nie związaną ze szkołą, są słuchowiska dla dzieci pt. Czytamy, słuchamy, uczymy się przygotowane przez ks. Marka Loskota. Dzieci mogą wspólnie z księdzem zaśpiewać znane piosenki lub wysłuchać opowiadania na dobranoc. Bydgoski duchowny ogłosił także konkurs na rysunek, który zilustruje usłyszane w audycji historie.
W niedziele nie brakuje propozycji szkółek dla dzieci. Organizują je parafie we Wrocławiu, Skoczowie oraz kontynuuje swój projekt Chrześcijańska Telewizja Internetowa razem z Katarzyną Kowalską i diakon Dorotą Obracaj. We Wrocławiu dzieci będąc w domu wykonują zaproponowane przez Iwonę Orawską w materiale filmowym prace plastyczne, których zdjęcia publikowane są potem na Facebooku parafii. W Skoczowie dzieci w swoich domach śpiewają, słuchają historii biblijnej i tworzą prace plastyczne.
Kontynuowane są także spotkania młodzieżowe, m.in. w Wiśle-Malince, Skoczowie wspólnie z Cieszynem czy w Goleszowie. W Jastrzębiu-Zdroju dla spotykającej się co miesiąc grupy z kl. 6-8 szkoły podstawowej zwanej Teenclub publikowane są dwa razy w tygodniu wyzwania i zadania na Instagramie pod hasłem #quaranteenclub. Są one zachęta do działania, modlitwy, czytania Biblii.
Spotkania online czy wideokonferencje organizowane są również dla grup modlitewnych czy w ramach tradycyjnych spotkań biblijnych. W Pabianicach organizowane jest Studium biblijne online oraz spotkania z cyklu Porozmawiajmy o wierze. Uczestnicy spotykają się z księdzem o ustalonej godzinie na platformie do wideokonferencji. Podobnie zorganizowane spotkania odbyły się także m.in. w Dzięgielowie i Łodzi.
W Zielonej Górze parafianie zostali zaproszeni na Śniadanie wielkanocne online. Nie miało ono jednak charakteru gastronomicznego, choć pojawiły się na niektórych stołach świąteczne ciasta, tylko duchowy. Przed wydarzeniem na stronie parafii pojawił się film instruktażowy, w którym krok po kroku pokazano, jak zainstalować platformę Zoom, służącą do wideokonferencji. „Obawialiśmy się o udział osób starszych i ze względów sprzętowych trzem chętnym rodzinom nie udało się podłączyć. Było nas ponad 20 osób w różnym wieku, w tym rodziny z dziećmi. Przywitałem wszystkich wersetami z książki Z Biblią na co dzień, potem proboszcz ks. Dariusz Lik mówił na temat, czy są potrzebne dowody na zmartwychwstanie Chrystusa, a jeśli tak, to jakie” – opowiadał ks. Marek Bożek. Następnym punktem programu była historii dla najmłodszych połączona z prezentacją zdjęć, a pod koniec trwającego ponad 1,5 godziny spotkania – dyskusja. Rozmawiano o znaczeniu zmartwychwstania, ale też o tym, jak uczestnicy spotkania czują się „oddzieleni” od Kościoła.
W Jastrzębiu-Zdroju odbywające się raz w miesiącu spotkania III zmiana dla młodzieży, studentów, młodych dorosłych, także zorganizowano online. Na to spotkanie temat dotyczący tego, jak Bóg działa poprzez doświadczenia, przygotował jeden z uczestników spotkania. „Myślę że dla wszystkich było to bardzo ważne, że pomimo izolacji możemy się spotkać online, wymieniać doświadczeniami, przemyśleniami i wspólnie poznawać Boga” – podsumował proboszcz parafii ks. Marcin Ratka-Matejko.
Na Facebooku parafii w Opolu po Wielkanocy ks. Wojciech Pracki od poniedziałku do piątku prowadzi godzinę biblijną na temat Ewangelii Marka. Tak jak przed obostrzeniami odbywają się one o godzinie 17.15, tyle że jako transmisje na żywo. „Pomyślałem, że teraz jest więcej czasu, to mogę te godziny prowadzić codziennie – mówił ks. Wojciech Pracki. – Zainteresowanie jest duże, obserwujących jest trzy razy więcej niż normalnie, są parafianie którzy na godziny biblijne nie chodzili, są też ludzie, którzy nie są parafianami”. Wiele osób zostawia polubienia i komentarze, w większości wyrazy zadowolenia z tej formy spotkania. „Odnoszę się tylko do uwag, które mogłyby wprowadzać uczestników w błąd – mówi proboszcz – dla przykładu musiałem niedawno sprostować, że faryzeusze nie kierowali się Talmudem, który powstał przecież grubo po ziemskich czasach Jezusa”.
W Łodzi także próba chóru odbyła się online. „Przede wszystkim chodziło o to, żeby się spotkać, porozmawiać, wesprzeć się nawzajem. Na platformie Zoom nie mogą śpiewać ani nawet mówić wszyscy razem, ktoś musi spotkanie prowadzić. Reszta ma zwykle wyłączone mikrofony. Ustaliliśmy zatem, że dyrygent będzie pracował z poszczególnymi głosami. Będzie uczył linii melodycznych, bo nie wszyscy chórzyści czytają nuty. Mamy ambitny plan, żeby efekt naszej pracy nagrać – każdy u siebie w domu – i udostępnić, może się uda do końca czerwca” – mówił proboszcz ks. Michał Makula.
Pomoc służbie zdrowia
W diecezji cieszyńskiej na początku kwietnia ruszyła akcja Maseczka dla każdego. Z inicjatywą pomocy służbie zdrowia wyszedł ks. Piotr Szarek ze Starego Bielska (Bielsko-Biała). Akcja jest podzielona na dwie części – w okręgu bielskim pieniądze zbiera parafia w Starym Bielsku, a w powiecie cieszyńskim parafia w Cieszynie. Dzięki środkom zebranym w Starym Bielsku zakupiono uszyte z materiału maseczki wielorazowe, które otrzymali: parafianie, pracownicy bielskiego domu opieki „Soar” oraz położne z bielskiego Szpitala Miejskiego.
W powiecie cieszyńskim akcję koordynuje ks. Marcin Brzóska, proboszcz parafii w Cieszynie, która współpracuje z Diakonią Diecezji Cieszyńskiej i ks. Markiem Londzinem. Dzięki wsparciu Banku Spółdzielczego w Cieszynie udało się szybko i bezpłatnie otworzyć specjalne konto, na które wpływają tylko pieniądze na wsparcie Szpitala Śląskiego w Cieszynie. Są to kwoty od kilkudziesięciu do powyżej 1000 złotych, większość wpłat pochodzi z Cieszyna i terenu diecezji cieszyńskiej, ale zdarzają się z innych części Polski. Akcja ma być odpowiedzią na realne potrzeby Szpitala Śląskiego, dlatego z tych funduszy kupowane będą różnego rodzaju jednorazowe środki ochrony osobistej, które na bieżąco niezbędne są w szpitalu. Do 22 kwietnia zebrano ponad 23 tysiące złotych. Zakupiono już z tych środków 100 przyłbic dla pracowników szpitala. Pieniądze dalej są zbierane, ponieważ szpital jeszcze przez długi okres będzie potrzebował wsparcia. Szczegóły dotyczące zbiórki można znaleźć na www.cieszyn.luteranie.pl.
Ks. Bogdan Wawrzeczko ze Skoczowa zachęcał w filmie z 6 kwietnia na portalu YouTube do dwóch rzeczy. Po pierwsze, do szycia w domu maseczek, które potem ktoś z parafii odbierze i przekaże osobom, które ich potrzebują. Po drugie, do wsparcia finansowego Szpitala Śląskiego w Cieszynie. „Są trzy powody, aby to zrobić. Pierwszy – historyczny. Ten szpital budowali ewangelicy. Drugi – jeśli ktoś z nas lub bliskich zachoruje, najprawdopodobniej znajdzie się w tym szpitalu. I trzeci powód. Dla mnie najistotniejszy, bo wynikający z Bożego Słowa. Jesteśmy powołani do tego, aby być odpowiedzialnymi również za tych, którzy są wokół nas” – można usłyszeć na nagraniu.
Maseczek musimy używać już wszyscy, dlatego parafie w różny sposób starają się, aby tego artykułu nie zabrakło. W Drogomyślu parafia rozdała 500 maseczek. Maseczki zostały uszyte z materiałów zakupionych przez parafię, a mógł ją otrzymać każdy, kto zgłosił się do parafii – bez różnicy wyznania.
Ewangelicy z Piły także włączyli się w tę akcję w lokalnym wymiarze. „Na maszynie do szycia pożyczonej od jednej z radnych maseczki szyje nasza kościelna. Ja chodzę do pasmanterii, na przykład po gumki na zauszniki – mówił proboszcz ks. Tomasz Wola. – Przede wszystkim otrzymało je pięcioro medyków z naszej parafii, oni też przekazali maseczki swoim kolegom i koleżankom z pracy. Rozdajemy je też naszym sąsiadom, a nawet bezdomnym, którzy przychodzą do parafii po jedzenie. Ta wzajemna troska wydaje się w dzisiejszych czasach ważna”. Parafia zakupiła też po dwie przyłbice dla swoich medyków, co z kolei było formą pomocy dla firmy męża parafianki, który wykonał je techniką druku 3D.
Ekumenia w dobie zagrożenia
Wiara, nadzieja i miłość – to hasło przyświecało modlitwie ekumenicznej, która odbyła się 29 marca we wrocławskiej katedrze rzymskokatolickiej i była transmitowana przez TVP Wrocław oraz Radio Rodzina. Inicjatywa wyszła od biskupów Kościołów chrześcijańskich: abp. Józefa Kupnego, metropolity wrocławskiego Kościoła Rzymskokatolickiego, bp. Waldemara Pytla z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz bp. Włodzimierza Juszczaka, biskupa eparchii wrocławsko-gdańskiej Kościoła Greckokatolickiego. Hierarchowie wspólnie modlili się, prosząc Boga o oddalenie zagrożenia epidemią.
Modlitwa ekumeniczna odbyła się także w Poznaniu. Wzięli w niej udział przedstawiciele Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, Rzymskokatolickiego oraz Polskokatolickiego, którzy razem odmówili Ojcze nasz.
Ekumeniczna Droga Krzyżowa po kilkuletniej przerwie odbyła się w Łodzi 10 kwietnia, w Wielki Piątek. Tym razem, ze względu na pandemię nie było możliwości spotkania się i przejścia ulicami miasta. Duchowni Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej (PRE), Kościoła Chrystusowego i Rzymskokatolickiego nagrali swoje rozważania i opublikowali w Internecie.
Z kolei Polska Rada Ekumeniczna przygotowała nabożeństwa radiowe, które wyemitował Program 2 Polskiego Radia w dniach 29 marca oraz 5 i 12 kwietnia. Uczestniczyli w nich duchowni Kościołów członkowskich PRE.
Koncerty
W Internecie coraz więcej muzyków zaprasza na koncerty, które grają z własnego domu na żywo, bez publiczności, która zasiada przed ekranami komputerów. Takie inicjatywy pojawiły się również w Kościołach i parafiach.
W Świdnicy od 4 lat organizowany jest koncert z okazji urodzin Jana Sebastiana Bacha. W tym roku odbył się on online. Maciej Bator nie tylko zagrał utwory Bacha, ale także opowiedział o organach. W Gliwicach w Wielką Sobotę zorganizowano koncert zespołu smyczkowego Altra Volta, który transmitowała Chrześcijańska Telewizja Internetowa. Również Zespół CME nie mógł się spotkać, ale nagrał specjalną piosenkę, której słowa powstały już w grudniu 2019 roku. Swoją premierę utwór Wszystko to nic miał 11 kwietnia.
Wsparcie nie tylko duchowe
W poprzednim numerze pisaliśmy o tym, że parafie zwracają się z prośbą o wpłacanie składek lub ofiar na konta bankowe. Część parafii uruchomiła możliwość szybkich płatności.
Problemy finansowe dotyczą parafii w całej Polsce, zarówno małych, jak i większych, ponieważ zostały one pozbawione części stałych przychodów, pochodzących z kolekt i wpłat wiernych po nabożeństwach. Parafie, które prowadziły pokoje gościnne, m.in. parafia w Wiśle-Jaworniku lub są atrakcjami turystycznymi, jak kościół Pokoju w Świdnicy czy kościół Wang w Karpaczu, nie mają teraz gości ani turystów. Zwracają się więc z prośbą o wsparcie. „Parafia Ewangelicko-Augsburska Wang w Karpaczu przyłącza się także do wielu proszących o pomoc finansową. Opiekujemy się pięknym zabytkiem. Wielu z Was już tutaj było, podziwiało kościół i jego otoczenie, robiło sobie zdjęcia, brało ślub, wracało po latach. (…) Teraz, gdy już od miesiąca nie ma ani jednego turysty, jesteśmy w trudnej sytuacji finansowej. (…) Każda, choć mała wpłata, może nam także bardzo pomóc. Prosimy o nią. (…) Każdy ofiarodawca, proszony jest o wydrukowanie e-maila z potwierdzeniem wpłaty i okazaniem go w kościele Wang, po przyjeździe do Karpacza. Oprócz darmowego zwiedzania będzie czekała na niego niespodzianka” – napisał proboszcz parafii ks. Edwin Pech.
Życie toczy się dalej
Nie tylko życie parafialne musi toczyć się dalej. Również różne gremia oraz jednostki kościelne muszą funkcjonować. Konferencje diecezjalne duchownych jak również rady parafialne odbywają się na platformach do wideokonferencji.
Zbieranie informacji do tego numeru zakończyliśmy 22 kwietnia 2020 r. Wszystkie linki do opisanych inicjatyw i wielu innych oraz listę nabożeństw w Internecie można znaleźć w tekście Życie parafialne w domu.
O działaniach Diakonii Polskiej przeczytacie w tekście Potrzeb wcale nie ubyło.
Polecamy także kolejne części relacji z życia parafialnego w czasach pandemii
„Zwiastun Ewangelicki” 8-9/2020
