Historia

miniatura
Historia Polecamy
/
Ewelina Kuna

„Tak” wobec Boga i człowieka

– w 95. rocznicę śmierci    Ewy von Tiele-Winckler (1866-1930) Imię Matki Ewy wciąż budzi wzruszenie, wdzięczność i szacunek, nie tylko w Miechowicach, gdzie żyła i otworzyła prężnie działające zakłady opiekuńczo-wychowawcze Friedenshort – Ostoja Pokoju. Także w wielu miejscach, gdzie pamięć o niej jest nadal żywa. Nazwała siebie Ancilla Domini – służebnica Pańska, koncentrując cały swój wysiłek twórczy, trud i dzieło miłosierdzia na jednym celu – służbie Bogu przez służbę bliźnim. W czerwcu mija 95. rocznica jej śmierci. Diakonise z Friedenshort przy grobie Ancilla Domini Choć Ewa von Tiele-Winckler urodziła się w rodzinie bogatych przemysłowców i arystokratów, wychowała się w pałacu i nie brakowało jej niczego, to jednak od najmłodszych lat los ubogich, chorych, osieroconych dzieci czy ludzi samotnych, głęboko[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

Jan Bugenhagen 24.06.1485-20.04.1558 Reformator urodził się 540 lat temu w Wolinie. Po studiach w Greifswaldzie został rektorem szkoły miejskiej, a po święceniach kapłańskich w 1509 r., rektorem kolegium przy kościele w Trzebiatowie. Około roku 1520 zapoznał się z pismami Marcina Lutra. W 1521 r. przeniósł się do Wittenbergi, gdzie zyskał przydomek Pomeranus. Uzyskał tytuł doktora teologii w 1533 r., a później, jako proboszcz miejski, stał się jednym z profesorów teologii. W 1522 r. ożenił się z Walpurgą, z którą miał czworo dzieci. Poświęcił się pracy nad reformą życia i organizacji Kościoła, która obejmowała nabożeństwo, działania diakonijne i funkcjonowanie szkół, oraz duszpasterstwu – był m.in. spowiednikiem M. Lutra. W 1525 r. jego pismo dotyczące Komunii Świętej otworzyło spór w sprawie rozumienia obecności ciała i krwi[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

ks. Jerzy Heczko 14.05.1825-11.05.1907 200 lat temu urodził się pisarz religijny i twórca śpiewnika kościelnego. Urodził się w Łyżbicach na Śląska Cieszyńskim w chłopskiej rodzinie. W latach 1839-1843 uczęszczał do gimnazjum w Cieszynie, a także w Kieżmarku i Lewoczy. Był absolwentem seminarium nauczycielskiego w Modrej koło Bratysławy. Po jej ukończeniu był przez kilka miesięcy nauczycielem na Morawach, a potem wrócił do Cieszyna. Wyjechał na studia teologiczne do Wiednia. W latach 1848-1849 brał udział w zamieszkach Wiosny Ludów na ulicach Wiednia. Po egzaminach wyjechał na studia uzupełniające do Szwajcarii. Po powrocie został katechetą w żeńskiej szkole ewangelickiej w Bielsku. W 1852 r. przeniósł się do Stadła (pow. nowosądecki), gdzie został księdzem. Następnie od 1855 r. pełnił służbę w Nowym[...]

miniatura
Historia
/
ks. Witold Twardzik

Spadkobiercy luterańskiej ziemi pruskiej

W dniu 10 kwietnia 2025 roku nabożeństwem rozpoczęliśmy diecezjalne obchody jubileuszu 500 lat Reformacji na Mazurach. Jesteśmy spadkobiercami mazurskiej spuścizny historycznej, tego, co zostało zapisane w krajobrazie kulturowym tej ziemi przez minione wieki. Żyjemy w cieniu kultury materialnej i duchowej, dziedzictwa dawnej ziemi pruskiej i jesteśmy przez nią kształtowani. Kto nie zna przeszłości, nie jest w stanie zrozumieć teraźniejszości i nie może kształtować przyszłości, mówi znana sentencja. Dlatego chronimy od zapomnienia przeszłe zdarzenia, które ukazują nam nasz duchowy rodowód i są uwierzytelnieniem naszego ewangelickiego i kościelnego dzisiaj. Nasze ewangelickie dziś na Mazurach jest konsekwencją wydarzeń z przeszłości. Odtworzenie dziejów Kościoła luterańskiego, naszych parafii jest możliwe tylko wtedy, jeśli umiejscowimy je w[...]

miniatura
Historia
/
ks. Bogusław Milerski

Dietrich Bonhoeffer. Teolog w czasach trudnych

„Dla mnie to jest koniec i jednocześnie początek” – to ostatnie słowa wypowiedziane przez ks. Dietricha Bonhoeffera, wybitnego teologa i członka antynazistowskiego ruchu oporu. Został stracony w Poniedziałek Wielkanocny 9 kwietnia 1945 roku w obozie koncentracyjnym we Flossenbürgu. W Bawarii słychać już było salwy armatnie wojsk amerykańskich, a do Berlina zbliżała się Armia Czerwona. Reżim nazistowski okazał się jednak bardzo skrupulatny. W ciągu dwóch dni dokonano egzekucji całej grupy spiskowców, w tym szefa Abwehry admirała Wilhelma Canarisa, generała Hansa Ostera, prawnika Hansa von Dohnayi’ego, szwagra Bonhoeffera. Kilka dni wcześniej został zamordowany także brat Bonhoeffera – Klaus. Chrześcijanin, obywatel, patriota Dietrich Bonhoeffer był teologiem, chrześcijaninem, obywatelem i niemieckim patriotą w czasach trudnych. Urodził się w[...]

miniatura
Historia Otwarty dostęp
/
Jerzy Sojka

Pytania o Boga i etykę człowieka

– w 80. rocznicę śmierci ks. Dietricha Bonhoeffera W dniu 9 kwietnia 1945 roku w obozie koncentracyjnym we Flossenburgu został powieszony ewangelicki teolog i czynny uczestnik antyhitlerowskiej opozycji ks. Dietrich Bonhoeffer. Tego dnia Adolf Hitler wysłał na śmierć wszystkich swoich osobistych wrogów, czy to związanych z zamachem w Wilczym Szańcu 20 lipca 1944 roku z kręgów Abwehry i wojska, czy samotnego zamachowca z 8 listopada 1939 roku – Georga Elsnera, którego zamach nie powiódł się w monachijskiej piwiarni Bürgerbräukeller. Wśród nich znalazł się 39-letni teolog, działacz kościelny, ekumenista, wreszcie działacz antyhitlerowski Jego myślenia teologicznego nie da się oddzielić od jego działalności teologicznej. Nauczył się wierzyć wśród tęgich razów Jego fenomen dobrze uchwycił Tadeusz Mazowiecki w eseju Nauczył się wierzyć wśród[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

ks. Jan Moneta 21.06.1659-6.03.1735 Pedagog w Gdańsku i pisarz religijny zmarł 290 lat temu. Urodził się w Olecku k. Suwałk. Kształcił się w szkole katedralnej w Knipawie, a od 1678 r. na uniwersytecie w Królewcu. W latach 1681-1688 był kantorem, konrektorem i wreszcie rektorem szkoły ewangelickiej w Wilnie. Od roku 1689 do 1691 mieszkał w Toruniu, gdzie był domowym nauczycielem języka polskiego, opublikował w tym czasie kilka polskich utworów okolicznościowych. W 1691 r. został kantorem i konrektorem, w 1692 r. rektorem szkoły w Grudziądzu, a w 1696 r. polskim i niemieckim kaznodzieją w Suszu k. Iławy. W 1698 roku objął stanowisko polskiego kaznodziei przy kościele św. Ducha w Gdańsku. Żądał od władz miejskich rozszerzenia nauki języka polskiego. Wspólnie z Jędrzejem Waszetą, lektorem języka polskiego w gdańskim Gimnazjum Akademickim,[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

Matthias Biró 1500-1545 Reformator węgierski, zwany węgierskim Lutrem zmarł 480 lat temu. Urodził się w Déva w Siedmiogrodzie. W 1523 r. rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej i został duchownym. W 1527 r. został kapelanem zamku w Bödöko, jednak w tym samym roku przyłączył się do ruchu reformacyjnego na Węgrzech i udał się do Wittenbergi, gdzie w 1529 r. rozpoczął studia. Wiosną 1531 r. powrócił do stolicy Węgier – Budy, gdzie rozpoczął działalność reformacyjną. Jesienią tego roku został powołany przez radę miejską w Koszycach na stanowisko miejscowego kaznodziei. W reakcji na głoszone w Koszycach żądania reformy Kościoła został aresztowany na polecenie biskupa Egeru. Stanął przed sądem kościelnym w Wiedniu, ale udało mu się wybronić. Po zwolnieniu z aresztu wrócił do Budy, gdzie kontynuował swą wcześniejszą[...]

miniatura
Historia
/
Jan Wild

Pismo Święte będziemy objaśniać

– 500. rocznica tumultu reformacyjnego w Słupsku Na tablicy w kościele farnym podano rok 1519 jako początek nauczania ewangelickiego – napisał Walther Bartholdy w pracy O, Słupsku, jesteś godzien chwały. Oznaczałoby to, że Słupsk był pierwszym miastem w Księstwie Pomorskim, które zetknęło się z nauką Marcina Lutra. Informacja ta jest sprzeczna z poglądem, że pierwszym ośrodkiem luteranizmu na Pomorzu od jesieni 1520 r. był klasztor norbertanów w Białobokach koło Trzebiatowa. Z całą pewnością idee Reformacji głosił w Słupsku w 1521 roku białobocki zakonnik ks. Christian Ketelhot. Ks. Christian Ketelhot Pozyskał do współpracy proboszcza parafii mariackiej ks. Thomasa Hecketa. Obaj do lata 1522 roku działali w duchu ewangelickim. Decyzją biskupa 31 sierpnia 1522 roku odwołani zostali ze Słupska też inni norbertanie. Słupszczanie w[...]

miniatura
Historia
/
Jarosław Kłaczkow, Piotr Birecki

Załamanie kruchej równowagi

– 400. rocznica tumultu toruńskiego Druga połowa 1724 roku była bardzo dramatyczna w historii Torunia. Niewinny, wydawać by się mogło, spór skończył się kilkoma wyrokami śmierci. Wydarzenia te odbiły się echem w wielu krajach, a w polskiej historii są słabo pamiętane. Zmiany polityczne i społeczne „O roku ów” można by parafrazując Adama Mickiewicza piszącego o wojnach napoleońskich, napisać o roku 1655. Wtedy kolejna wojna polsko-szwedzka, która do historii przeszła jako „potop”, stała się bowiem swoistą wojną religijną katolicko-protestancką. Po jej zakończeniu nic już nie było takie, jak wcześniej. Radykalnie zmieniła się bowiem pozycja protestantów w Rzeczypospolitej, a widocznymi symbolami stały się takie wydarzenia, jak: wygnanie arian oraz wprowadzenie ustawą sejmową zakazu konwersji z katolicyzmu na protestantyzm. W tej[...]

POLECAMY TAKŻE
Na przestrzał Polecamy
/
Marek Cieślar

Felietonissimo

Historia Polecamy
/
Ewelina Kuna

„Tak” wobec Boga i człowieka

Kultura Polecamy
/
Redakcja

Świadectwo wiary i trwania