Historia

miniatura
Historia
/
Filip Lipiński

Ewangelicy z Bełchatowa i okolic

– w 185. rocznicę powstania parafii   Jest miastem kojarzącym się dziś przede wszystkim z położoną nieopodal kopalnią węgla brunatnego, największą w Europie konwencjonalną elektrownią węglową oraz z siatkówką na wysokim poziomie. Odwiedzając dzisiejszy Bełchatów trudno odnaleźć ślady jego dawnej wielokulturowej przeszłości. W przeszłości jednak luteranie odgrywali znaczącą rolę w krajobrazie wyznaniowym i kulturowym tak miasta, jak i powiatu. Jeszcze w pierwszej połowie ubiegłego stulecia było to miasto, w którym Polacy stanowili mniejszość. Przed wybuchem II wojny światowej największą grupę tworzyli Żydzi. Również ewangelicy odcisnęli swój ślad w historii miasta. Dzisiaj ewangelicyzm w Bełchatowie reprezentowany jest z jednej strony przez ewangelików reformowanych, którzy do samego miasta przybyli z pochłoniętych przez[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

ks. Waleriusz Herberger 21.04.1562-18.05.1627 Niemiecki teolog luterański, nauczyciel i poeta urodził się 460 lat temu we Wschowie. Nazywany był „małym Lutrem”. Po wczesnej śmierci rodziców mieszkał u swojej ciotki Barbary Wende. Uczęszczał do wschowskiej szkoły łacińskiej. Następnie w latach 1579-1582 do szkoły w Kożuchowie. W latach 1582-1584 studiował teologię na uniwersytetach we Frankfurcie nad Odrą oraz w Lipsku. Po ich ukończeniu został kaznodzieją i nauczycielem wschowskiej szkoły. W 1590 r. został mianowany diakonem. W tym samym roku ożenił się z córką radnego miejskiego Anną Rüdinger. Dziewięć lat później został pierwszym kaznodzieją. W czasach kontrreformacji musiał w 1604 r. przekazać kościół rzymskim katolikom. Zakupił wówczas dwa domy przy murach miejskich, które połączono wieżą. W ten sposób powstał[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

Leopold Kronenberg 24.03.1812-5.04.1878 Warszawski bankowiec urodził się 210 lat temu. Jego ojciec pochodził z Wyszogrodu, w Warszawie należał do grupy postępowych Żydów. Po ukończeniu gimnazjum pijarskiego i maturze w Liceum Warszawskim studiował w Hamburgu oraz w Berlinie. Zakończył studia w 1832 r. i wrócił do kraju, aby prowadzić dom bankowy swojego ojca. Został ewangelikiem reformowanym w 1845 r. biorąc ślub z Ernestyną Rozalią Leo. W 1851 r. założył własny dom handlowy, a 10 lat później wybudował nowoczesną fabrykę wyrobów tytoniowych. To pozwoliło mu na rozwinięcie działalności gospodarczej także w rolnictwie, cukrownictwie i handlu. W 1868 r. stanął na czele spółki cukrowniczej, która po 2 latach przekształciła się w pierwsze w kraju zrzeszenie wielkich producentów – Warszawskie Towarzystwo Fabryk Cukru. W 1867 r.[...]

miniatura
Historia Polecamy
/
Aleksander Łupienko

Wierny Kościołowi i Polsce

W dniu 20 lutego 2022 roku mija 80. rocznica śmierci bpa Juliusza Burschego. Z kolei 20 września minie 160. rocznica jego urodzin. Był osobistością, która wywarła wyjątkowy wpływ na życie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w tamtych czasach. Na studia teologiczne wyjechał do Dorpatu, czyli dzisiejszego Tartu w Estonii. Po ordynacji służbę rozpoczął w Warszawie. Później kierował Kościołem w czasie ważnych przełomów. Po aresztowaniu 3 października 1939 roku w Lublinie ponad dwa lata spędził w więzieniach i obozie. Został zamordowany w hitlerowskim więzieniu w Berlinie. Jego służba i droga życia dobiegły końca 20 lutego 1942 roku. Jesienią 2017 roku odnaleziono na cmentarzu komunalnym w berlińskiej dzielnicy Reinickendorf miejsce, gdzie został pochowany. Choć sam tego nie doczekał, to jego dokonania i jego postawa miały wpływ na życie[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

Andrzej Kotula 10.02.1822-10.10.1891 Dwieście lat temu w Grodziszczu (obecnie należy do gminy Cierlicko w Czechach) urodził się znany działacz na Śląsku Cieszyńskim. Był szóstym z trzynaściorga dzieci Józefa Kotuli. Ukończył szkołę ewangelicką w Grodziszczu, następnie gimnazjum ewangelickie w Cieszynie. Naukę kontynuował w Bratysławie, a studia prawnicze w Wiedniu. Brał udział w 1948 r. w Zjeździe Słowiańskim w Pradze (spotkanie przedstawicieli narodów słowiańskich). Razem z Pawłem Stalmachem ze Śląska Cieszyńskiego zaprotestowali przeciwko włączeniu ich do sekcji czeskiej. Jako Polacy chcieli być w sekcji polskiej. Rok później odrzucono jego kandydaturę na stanowisko profesora przyrody w gimnazjum w Cieszynie z powodu udziału w Zjeździe Słowiańskim. Rozpoczął więc pracę w sądzie w Cieszynie. Później był urzędnikiem[...]

miniatura
Historia
/
Łukasz Barański

Heros o nieprostych konturach

– w 130. rocznicę urodzin ks. Martina Niemöllera   Przed 130 laty, 14 stycznia 1892 roku, przyszedł na świat Martin Niemöller. Obok ks. Dietricha Bonhoeffera jeden z liderów Kościoła Wyznającego w Niemczech – ruchu opozycyjnego względem Hitlera. Choć Martin Niemöller to postać ewangelikom bardzo dobrze znana, w ostatnich latach wielką karierę robi w przestrzeni publicznej jego wypowiedź o niereagowaniu na aresztowania ludzi, z którymi się nie identyfikujemy. Wydawać by się mogło, że życiorys tej posągowej postaci, jednego z najbardziej znanych więźniów politycznych Hitlera, jest wyłącznie inspirującym przykładem niezłomnego oporu wobec złej władzy i kopalnią antynazistowskich cytatów. Jednak życiorys Niemöllera jest pełen sprzeczności i nieoczywistych zwrotów. Ten nieprzejednany bojownik o pokój i sprawiedliwość był też[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

Jan Heweliusz 28.01.1611-28.01.1687 Gdański astronom i matematyk zmarł 335 lat temu. Pochodził z zamożnej, niemieckojęzycznej, luterańskiej rodziny browarników. W 1618 r. rozpoczął naukę w Gdańskim Gimnazjum Akademickim. Od 1630 r. studiował prawo w Lejdzie. Zajmował się także optyką, mechaniką i matematyką. Podróżował po Europie – odwiedził Niderlandy, Anglię i Francję, a w 1634 r. wrócił do Gdańska i przejął interesy od ojca. Ożenił się z Katarzyną Rebeschke. Żona w posagu wniosła kolejny browar oraz kamienice, na których dachach zorganizował obserwatorium astronomiczne. Wyposażył je w stworzone przez siebie przyrządy. W 1641 r. rozpoczął regularne obserwacje planet, komet, Księżyca, plam słonecznych, księżyców Jowisza, pierścieni Saturna. W 1647 r. opublikował po łacinie pierwszą pracę, która w historii astronomii[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

Krystyna Roy 18.08.1860-27.12.1936 Na Słowacji 85 lat temu zmarła znana pisarka, diakonisa, działaczka ruchu abstynenckiego. Urodziła się w Starej Turze, gdzie spędziła większość swojego życia. Jej ojciec, Juliusz Roy, był przez 37 lat proboszczem miejscowej parafii. Początkowo uczyła się w domu, w wieku 12 lat wyjechała do Bratysławy, gdzie w szkole wydziałowej nauczyła się języka niemieckiego. Po śmierci ojca w 1884 r. postanowiła nieść pomoc biednym i potrzebującym opieki. Wspólnie z siostrą nawiązały kontakt z ruchem przebudzeniowym i rozpoczęły pracę z dziećmi. Razem napisały 200 pieśni i ok. 130 przetłumaczyły, aby stworzyć rodzimy śpiewnik i korzystać ze słowackiej twórczości, m.in. w pracy z dziećmi. W 1904 r. otworzyły sierociniec Chalúpka, a w 1911 r. doprowadziły do wybudowania szpitala. Siostry założyły także[...]

miniatura
Historia
/
Jerzy Domasłowski

Budowniczy kościoła

– rocznicowe wspomnienie ks. Jerzego Kahané   Godną przypomnienia postacią jest ks. Jerzy Kahané (1901-1941). W roku bieżącym minęła 120. rocznica urodzin duchownego i 80 lat od jego przedwczesnego, męczeńskiego zgonu. Ten działacz na rzecz polskości i zaangażowany duszpasterz, w ekumenicznym myśleniu wyprzedał swój czas. Urodził się 27 maja 1901 roku w Warszawie, w ewangelickiej rodzinie Józefa Kahané (według form językowych stosowanych przed wojną Józefa Kahanego), urzędnika prywatnego i Stefanii z domu Rozenbaum. Miał brata bliźniaka Aleksandra Kahané, dobrze zapowiadającego się ekonomistę, urzędnika Ministerstwa Przemysłu i Handlu oraz dwie starsze siostry, których imion obecnie nie znamy. Ukończył parafialne gimnazjum im. Mikołaja Reja. Podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, jak wielu innych uczniów i absolwentów tej[...]

miniatura
Historia
/
Redakcja

Kalendarium rocznic

Artur Oppman 14.08.1867-4.11.1931 Polski poeta okresu Młodej Polski, publikował pod pseudonimem Or-Ot, zmarł 90 lat temu. Urodził się w Warszawie. Pochodził z niemieckiej rodziny mieszczańskiej, która w 1708 r. przybyła do Polski z Turyngii. Uczęszczał początkowo do II Gimnazjum w Warszawie, jednak zrażony silną rusyfikacją szkoły, przeniósł się do Szkoły Handlowej im. Leopolda Kronenberga w Warszawie. Tam podjął swoje pierwsze próby poetyckie. Jego młodzieńcze utwory były drukowane w „Kurierze Warszawskim”, „Wędrowcu” i „Kurierze Codziennym”. W latach 1883-1885 publikował również w „Tygodniku Ilustrowanym”, „Kłosach” i „Świcie”. Brał udział w życiu narodowym warszawskiej młodzieży – jego patriotyczne wiersze krążyły w odpisach. W latach 1890-1892 studiował filologię polską[...]

POLECAMY TAKŻE
Polecamy Zbliżenia
/
Sylwia Adamus

Wszystkie zwierzęta są Boże

Polecamy Widzenia własne
/
Edyta Badura

Formuła grzecznego dziecka

Polecamy W cieniu Świętej Trójcy
/
ks. Piotr Gaś

Dokąd, Panie?