miniatura

Ulrich Zwingli 1.01.1484-11.10.1531 Szwajcarski kaznodzieja i teolog, jeden z głównych twórców ewangelicyzmu reformowanego urodził się 540 lat temu. Uczył się w szkole łacińskiej w Bazylei oraz w Bernie. Od 1498 r. studiował w Wiedniu, w 1502 r. przeniósł się do Bazylei, gdzie w 1506 r. uzyskał tytuł magistra sztuk wyzwolonych i przez pół roku studiował teologię. W tym samym roku otrzymał święcenia kapłańskie i został proboszczem w Glarus. Studiował pisma Erazma z Rotterdamu, z którym spotkał się w 1515 r. Pod jego wpływem podjął studia nad Nowym Testamentem w oryginale. W 1518 r. został powołany na kaznodzieję w katedrze zuryskiej tzw. Grossmünster. Lektura Nowego Testamentu oraz zachorowanie na dżumę w 1519 r. doprowadziły do przełomu w jego życiu – zaczął skłaniać się w kierunku Reformacji. Jego reformacyjne wystąpienie w[...]

miniatura

– pierwsze ewangelickie kazania w Prusach Choć jubileusz Reformacji na ziemi mazurskiej obchodzony będzie w roku 2025 dla uczczenia wydarzeń z 1525 roku, kiedy to powstało pierwsze w świecie ewangelickie państwo, warto wspomnieć, że pierwsze kazania w duchu luterańskim wygłoszone zostały dwa lata wcześniej, w roku 1523 w Królewcu. Zanim więc książę Albrecht von Brandenburg-Ansbach, Wielki Mistrz krzyżacki, po sekularyzacji zakonu krzyżackiego za namową Lutra wprowadził luteranizm w Prusach Książęcych – państwie, którym władał, już wcześniej pojawiły się na tych ziemiach wpływy Reformacji. Część Prus to tereny dzisiejszej Warmii i Mazur. Z Brandenburgii do Prus Duchownym, który 27 września 1523 roku wygłosił pierwsze luterańskie kazanie w katedrze w Królewcu – stolicy kraju, był Johannes Briesmann (1488-1549). Urodził się w[...]

miniatura

– wpływ Józefa Buzka na kształt II Rzeczpospolitej Poglądy polityczne i społeczne Józefa Buzka (1873-1936) ukształtowały się jeszcze w czasach młodości, którą spędził na terenie rodzinnego Śląska Cieszyńskiego. To właśnie ten zróżnicowany etnicznie i religijnie fragment Śląska, ze swą pogranicznością, przenikaniem kultur, języków i wyznań, był środowiskiem, które ukształtowało poglądy polityczne i społeczne kilku pokoleń młodych, wykształconych w Wiedniu synów gospodarzy ze Śląska Cieszyńskiego. Józef Buzek urodził się w Końskiej, w domu ewangelickiego gospodarza rolnego, działacza stowarzyszeń polskich Jerzego Buzka. Już w niemieckim gimnazjum w Cieszynie angażował się w działalność tajnej polskiej organizacji młodzieżowej „Jedność”, a w czasie studiów założył pierwsze polskie stowarzyszenie akademickie na[...]

miniatura

Jan Wincenty Bandtkie-Stężyński 14.07.1783-7.02.1846 Historyk prawa, edytor, leksykograf, urodził się 240 lat temu w Lublinie w rodzinie kupieckiej. Był bratem Jerzego Samuela, znanego bibliotekarza i językoznawcy. Początkowo uczył się Lublinie, gimnazjum ukończył we Wrocławiu. Później studiował prawo na uniwersytecie w Halle, które ukończył w 1806 r. Od roku 1807 piastował funkcję asesora przy warszawskim sądzie apelacyjnym. Rok później został mianowany pisarzem aktowym, czyli notariuszem przy sądzie apelacyjnym, a w roku 1809 otrzymał stanowisko pisarza aktowego Księstwa Warszawskiego. Od 1808 r. kierował Szkołą Prawa i Administracji, w której także wykładał prawo rzymskie. Był członkiem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. W 1814 r. uzyskał tytuł doktora prawa na Uniwersytecie w Królewcu. Był jednym z organizatorów[...]

miniatura

Justus Jonas 5.06.1493-9.10.1555 Teolog, humanista i reformator urodził się 530 lat temu w Nordhausen. Od 1506 r. studiował na uniwersytecie w Erfurcie. W latach 1511-1515 kontynuował studia prawnicze w Wittenberdze. Krąg humanistów, do którego należał, miał bliskie kontakty z Erazmem z Rotterdamu. Fryderyk Mądry zlecił mu w 1519 r. wizytę u Rotterdamczyka, by doprowadzić do jego sojuszu z Lutrem. Misja ta nie powiodła się, jednak Erazm skłonił Jonasa do zajęcia się teologią. Do jej Lutrowej wersji przekonał go Johann Lang. Towarzyszył Lutrowi na sejmie w Wormacji w 1521 r. W tym samym roku objął probostwo w Wittenberdze, został też doktorem teologii. W latach 1523-1533 pełnił funkcję dziekana wydziału teologicznego wittenberskiego uniwersytetu. W 1528 r. brał udział w wizytacjach kościelnych w Saksonii, a później współpracował przy[...]

miniatura

– Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach ma 50 lat Każde wydarzenie w naszym życiu ma swój czas i swoje miejsce w Bożej historii. Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach obchodzi w tym roku 50. rocznicę swoich urodzin i właśnie tu, na Mazurach, znalazło „swój czas i swoje miejsce”. Historia jego powstania jest równie skomplikowana jak losy Mazurów po drugiej wojnie światowej. Jubileuszowe przeżycia wiążą refleksję o przeszłości z obecnością teraźniejszości oraz z myślą o przyszłości. Jest to też historia mocno związana z życiem i służbą duszpasterską ks. Władysława Pilchowskiego (1913-2008), w latach 1946-1985 proboszcza parafii ewangelickiej w Mikołajkach. Były to bardzo trudne czasy dla ewangelików na Mazurach. Nowy proboszcz niemal w każdą niedzielę ze smutkiem żegnał Mazurów opuszczających rodzinne strony. Według[...]

miniatura

Jerzy Cienciała 4.04.1834-5.04.1913 Działacz narodowy i społeczny na Śląsku Cieszyńskim zmarł 110 lat temu. Urodził się w Mistrzowicach (dziś Czechy) w chłopskiej rodzinie. Po ukończeniu szkoły ludowej uczęszczał do gimnazjum ewangelickiego w Cieszynie, które ukończył w 1853 r. W 1861 r. objął po ojcu urząd wójta rodzinnej miejscowości. Był inicjatorem, założycielem oraz wieloletnim prezesem Towarzystwa Rolniczego dla Księstwa Cieszyńskiego. W 1871 r. został wybrany do Sejmu Krajowego Śląskiego. Dwa lata później został wybrany posłem do parlamentu wiedeńskiego – był pierwszym Polakiem reprezentującym Śląsk Cieszyński w tym gremium. Był także posłem do austriackiej Rady Państwa V kadencji (1873-1879) z gmin wiejskich Śląska Cieszyńskiego: Cieszyna, Bielska i Frysztatu.            Pełnił wiele funkcji lokalnych. Od 1870[...]

miniatura

– z dziejów parafii ewangelickiej w Ukcie W Puszczy Piskiej, nad malowniczą rzeką Krutynią, leży wieś Ukta – dawniej zwana Starą Uktą. Sprawia dziś dziwne wrażenie. Jest w niej coś z małego miasta i coś z XIX-wiecznej drewnianej wsi. Obok siebie stoją tu kamienice i drewniane domy. Jest neogotycki kościół rzymskokatolicki Podwyższenia Krzyża Świętego – dawniej ewangelicki oraz wzniesiony 20 lat temu ewangelicki kościół Apostoła Piotra, w którym gromadzą się na nabożeństwach ewangelicy z miejscowego filiału Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Mikołajkach. Dawny kościół ewangelicki Początki Ukty sięgają czasów prehistorycznych. Na położonym dwa kilometry na południe wzgórzu zwanym Zameczkiem podczas prowadzonych wykopalisk archeologicznych znaleziono urny z prochami sprzed 10 tysięcy lat. Nowożytna osada zwana Szklarnią[...]

miniatura

Eckhart von Hochheim 1260 – 27.03.1328 695 lat temu zmarł w Niemczech filozof, teolog, dominikanin zwany Mistrzem Eckhartem. Pochodził z rodziny arystokratycznej z Turyngii. Prawdopodobnie wstąpił do klasztoru domikanów w Erfurcie w wieku 18 lat. Pod koniec 1294 r. został wybrany przeorem w Erfurcie i prowincjałem Turyngii. Od 1303 r. przebywał w Paryżu. Po powrocie został pierwszym prowincjałem dominikańskiej prowincji Saksonii z siedzibą w Erfurcie. Następnie powrócił do Paryża, gdzie mieszkał w latach 1311-1313, a potem udał się do Strasburga. Uważany jest za głównego przedstawiciela tzw. mistyki nadreńskiej. Był kaznodzieją i wykładowcą w języku łacińskim i niemieckim. W swych kazaniach akcentował konieczność kształtowania w sobie człowieka wewnętrznego, który chce pełnić wolę Bożą. Pod koniec jego życia zaczęto kwestionować[...]

miniatura

Jan Gutenberg ok. 1400 – 3.02.1468 Niemiecki rzemieślnik, złotnik i drukarz zmarł 555 lat temu. Urodził się w Moguncji, a jego ojciec zajmował się prawdopodobnie handlem suknem. Nie ma wielu informacji na temat jego dzieciństwa i młodości. W latach 1434-1444 przebywał w Strasburgu, a potem wrócił do Moguncji. Zaciągnął pożyczkę, aby otworzyć pierwsze duże wydawnictwo w historii. Opracował własną wersję czcionek wykonanych z metalu. Skonstruował aparat do ich odlewania, w którym nowością było używanie wymiennych matryc. Zaprojektował własną prasę drukarską. Ważnym osiągnięciami są udane kroje pism używanych do druku oraz opracowanie podstawowych zasad składu tekstu. W 1452 r. miał już dwie drukarnie – w jednej drukował drobne wydawnictwa, a w drugiej w latach 1452-1455 wydrukowano tzw. Biblię Gutenberga.[...]