– 240 lat temu zaczęto budować domy modlitwy na Śląsku Cieszyńskim
Parafie w Jaworzu i Bielsku w diecezji cieszyńskiej świętowały 240. rocznicę powstania swoich kościołów. Były to pierwsze domy modlitwy wybudowane na mocy patentu tolerancyjnego o czym można przeczytać w „Zwiastunie Ewangelickim” 13-14/2022.
W niedzielę 21 sierpnia 2022 roku w Jaworzu odbyła się uroczystość 240-lecia rozpoczęcia budowy domu modlitwy. Wszystkich zgromadzonych powitał proboszcz ks. Władysław Wantulok. W liturgii wstępnej udział wzięli: proboszcz pomocniczy ks. Andrzej Krzykowski oraz pochodzący z jaworzańskiej parafii ks. Marcin Pysz z Pisza. Teksty biblijne odczytywali parafianie: Olga Kaulbert i Edward Podstawny.
Podczas uroczystości kazanie wygłosił biskup Kościoła Jerzy Samiec, który swe zwiastowanie oparł na fragmencie z Księgi Izajasza 43,1-5. Wielokrotnie podkreślał rolę społeczności wierzących, zwrócił uwagę na konieczność spoglądania w przeszłość w celu zauważania błędów, powielania rzeczy dobrych oraz dostrzegania Bożego działania i błogosławieństwa. Biskup Kościoła stwierdził także, że spoglądanie w przyszłość z kolei wiąże się często z niepokojem i niepewnością, jednak Bóg mówi: „Nie bój się, bo Cię wykupiłem” i w każdej chwili zapewnia o swej obecności. Podziękował także wszystkim osobom zaangażowanym w działalność parafii.
Słowa pozdrowienia wypowiedział w oparciu o tekst z Oz 14,5 biskup diecezji cieszyńskiej Adrian Korczago podkreślając, że: „Rządy »zatwardziałej nietolerancyjnej macochy«, czyli cesarzowej Marii Teresy dobiegły końca, czasy józefizmu i wynikających z niego reform dopiero wyłaniały się na horyzoncie, ale ewangelicki lud tej ziemi wraz z ówczesnymi przewodnikami wiary odbierał nadchodzące czasy jak pierwsze krople ożywczej Bożej rosy, by przy odpowiednim zaangażowaniu, mimo nadal doskwierających wielu niedogodności, rozkwitać jak lilia. (…) Boża rosa nawadniała życie nabożeństwowe, rozwój szkolnictwa, a także szeroko pojmowaną działalność społecznikowską. (…) Chcemy dziś podziękować Bogu za zdolność wykorzystania wielu kropli Bożej rosy”.
W uroczystości wzięli udział także: proboszcz rzymskokatolickiej parafii w Jaworzu ks. Stanisław Filapek, wójt Jaworza Radosław Ostałkiewicz, przewodniczący rady gminy Jaworze Zdzisław Putek, reprezentant wójta Jasienicy Janusz Cholewik, radny powiatu bielskiego Jacek Czader.
Wójt Jaworza i przewodniczący wręczyli trzem byłym kuratorom parafii – Janowi Pokładnikowi, Jerzemu Edwardowi Kukli i Leopoldowi Kłodzie – Medale Zasługi dla Rozwoju Jaworza.
W trakcie nabożeństwa ks. Władysław Wantulok wraz z ks. Andrzejem Krzykowskim otworzyli okolicznością wystawę.
Modlitwę powszechną Kościoła zmawiali: Anna Wantulok, kurator parafii Ryszard Milli, Grzegorz Zipser i ks. Andrzej Krzykowski. Biskup Kościoła udzielił błogosławieństwa.
Nabożeństwo współtworzyli: Orkiestra Diecezjalna pod dyrekcją Adama Pasternego, Ewangelicki Chór Kościelny pod dyrekcją Krystyny Gibiec oraz Zespół Cantate pod dyrekcją Małgorzaty Penkali-Ogrodnik.
Dzień wcześniej, 20 sierpnia odbył się koncert z okazji 110-lecia Ewangelickiego Chóru Kościelnego pod dyrekcją Krystyny Gibiec oraz 25-lecia Zespołu Cantate pod kierownictwem Małgorzaty Penkali-Ogrodnik. Jubileuszowy koncert prowadzili Anna Wantulok i ks. Władysław Wantulok, przybliżając historię obu jubilatów. Jednym z punktów koncertu były dwie pieśni zaśpiewane razem z byłymi chórzystami pod dyrekcją Ruty Janik, która prowadziła chór przez 44 lata.
W ramach wystąpień gości głos zabrał biskup Adrian Korczago. Wszystkim chórzystom złożył podziękowania za ich muzyczną działalność. Wręczył także kwiaty oraz listy gratulacyjne dyrygentkom: Krystynie Gibiec, Małgorzacie Penkali-Ogrodnik oraz nestorce dyrygentów diecezji cieszyńskiej Rucie Janik.
Życzenia, podziękowania i gratulacje przekazali także wójt Jaworza Radosław Ostałkiewicz wręczając symboliczną złotą płytę Ewangelickiemu Chórowi Kościelnemu oraz srebrną płytę Zespołowi Cantate. Radna sejmiku śląskiego Ewa Żak przekazując słowa uznania wręczyła wraz Andrzejem Molinem, również radnym śląskiego sejmiku, Złote Odznaki za Zasługi dla Województwa Śląskiego: Krystynie Gibiec, Marii Miarce, Emilii Ryrych-Milli oraz Józefowi Królowi. W imieniu parafii podziękowania i gratulacje złożyli ks. Władysław Wantulok oraz kurator parafii Ryszard Milli.
Zdjęcia Ryszard Stanclik
Parafia w Bielsku (Bielsko-Biała) 4 września świętowała 240 lat ewangelickiego kościoła Zbawiciela przy placu Marcina Lutra. Uroczystości rozpoczęły się spacerem po Bielskim Syjonie. W jego trakcie uczestnicy mogli odwiedzić cztery szczególne miejsca w tej ewangelickiej części miasta: pomnik Marcina Lutra, Studnię Pastorów, Budynek Augustany oraz Szkołę Podstawową Towarzystwa Szkolnego im. Mikołaja Reja. W każdym z nich usłyszeć można było opowieści o historii i znaczeniu danego obiektu, a od osób ubranych w historyczne stroje otrzymać naklejkę przedstawiającą dane miejsce. Zbierano je na specjalnej pamiątkowej karcie.
Następnie przed kościołem, ubrany w strój dawnego duchownego bp diecezji cieszyńskiej Adrian Korczago powitał uczestników uroczystości i przypomniał słowa ks. Traugotta Bartelmusa z 19 marca 1782 r., czyli z dnia poświęcenia kamienia węgielnego na budowie domu modlitwy: „Wspólnoto Boża! Bądź przepełniona wszelką radością i pokojem w wierze! Bądź zasadzona, podlewana, rozwijaj się i wzrastaj w łasce, i poznaniu naszego Pana Jezusa Chrystusa! Bądź bogata w owoce sprawiedliwości, której staje się zadość na Bożą cześć i chwałę! Chwal Bielsko Pana – sław Syjonie ewangelicki twego Boga! Chwal go dzisiaj, chwal Go zawsze, chwal Go na wieki”. Po przemówieniu biskupa wszyscy uczestnicy nabożeństwo weszli bocznymi drzwiami, które dawniej były głównym wejściem do domu modlitwy, przy którym nie mogło być wieży i obecnego głównego wejścia.
Program uroczystości współtworzyli aktorzy Teatru Polskiego w Bielsku-Białej Tomasz Lorek i Wiktoria Węgrzyn-Lichosyt. Prowadzili oni dialog, w którym przypomnieli historię wybudowania kościoła, bielskiej parafii i jej parafian. Wspólnie z bp. Adrianem Korczago przypomnieli także proboszczów parafii i ich dokonania. Oprawę muzyczną przygotował zespół pod dyrekcją Mateusza Walacha oraz Luterański Chór Graduale pod dyrekcją Agaty Fender.
Nabożeństwo prowadził proboszcz parafii ks. Krzysztof Cienciała, a teksty biblijne odczytane zostały przez lektorów: Adama Bujoka, Krzysztofa Lorka, Jolantę Jagucką. W trakcie nabożeństwa kazanie wygłosił bp Adrian Korczago, którego przesłanie opar-te było na biblijnej historii wyjętej z Ewangelii Łukasza 19,1-10 opisującej celnika Zacheusza. „Zacheuszu, bielszczaninie, współczesny człowieku, tobie nie wolno wygodnie usadowić się w rozgałęzieniach sykomory i ukradkiem spoglądać na to, co się wydarzy. Dziś Bóg chce nadal wkraczać do twego domu, nie tylko podczas kilku chwil nabożeństwa, ale swoim zbawieniem pragnie obejmować twą codzienność, byś jak Zacheusz był zdatny do korzystania z daru wolności, by dobro emanowało z twoich oczu, byś innym, obcym, nieznanym nie ograniczał przestrzeni życia, byś pielęgnował wolność, by nie było w tobie pogardy, odrazy w stosunku do drugiego człowieka, byś zabiegał o spokój i pokój, byś używał pięknych słów, stroniąc od brudu wulgaryzmu, byś mądrze zawiadywał otrzymanymi talentami” – mówił biskup w kazaniu.
W kolejnym punkcie programu kurator parafii Tomasz Lorek podkreślił, jak ważni są parafianie, dzięki którym parafia dalej może istnieć: „Wielu było wspaniałych parafian, którzy w piękny sposób składali świadectwo swej wiary, swego przywiązania do tej ziemi i to im należy się największe uznanie. To dzięki nim nasza parafia ma tak piękną i bogatą historię. Nasi dziadkowie i nasi rodzice przekazali nam to dziedzictwo, a my chcemy przekazać je naszym dzieciom”. W latach, gdy proboszczem był ks. Adam Wegert, parafianin Emil Kiedroń napisał wiersz o Bielskim Syjonie. Z okazji jubileuszu ponownie po niego sięgnięto. Mateusz Walach napisał muzykę do tego utworu, a Krzysztof Lorek i chór wspólnie go zaśpiewali.
W kościele głos zabrał też prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski. Mówił o ewangelikach jako o ważnej części miasta zarówno w historycznym, jak i współczesnym wymiarze. Życzył także, by nigdy więcej nie potrzeba było jakichkolwiek patentów tolerancyjnych, ale by współbycie było czymś oczywistym. Następnie dokonano otwarcia wystawy znajdującej się wewnątrz kościoła. Przy wyjściu uczestnicy otrzymywali ostatnią naklejkę z wizerunkiem kościoła i słodki upominek w pamiątkowym opakowaniu.
Następnie wierni udali się na stary cmentarz przy ul. Modrzewskiego. Tam odsłonięto po renowacji grobowiec rodziny Sennewaldtów – założycieli fabryki szczotek i pędzli, która istnieje do dzisiaj. O dokonaniach tej rodziny, jak i o postaciach zasłużonych dla miasta oraz o duszpasterzach parafii, którzy spoczywają na tym cmentarzu, opowiadał bielski historyk Piotr Kenig. W tym spacerze po cmentarzu wzięli udział także zainteresowani mieszkańcy Bielska-Białej. Uroczystości w kościele, jak i zwiedzanie cmentarza były elementem odbywających się w tym czasie Dni Bielska-Białej.
Tradycyjnie w sobotę przed pamiątką poświęcenia, 3 września, odbyło się nabożeństwo w leśnym kościele, gdzie bielscy ewangelicy spotykali się na tajnych nabożeństwach przed patentem tolerancyjnym. Przy stole ołtarzowym „Jan” zebrali się ewangelicy z trzech parafii Bielska-Białej, którym w śpiewie towarzyszyła Orkiestra Diecezjalna. Kazanie wygłosił proboszcz parafii w Starym Bielsku ks. Piotr Szarek.
Zdjęcia Adam Klemens i ks. Jerzy Below
„Zwiastun Ewangelicki” 18/2022
