– działalność Stowarzyszenia Joannici Dzieło Pomocy
Pomoc samarytańska jest jednym z filarów Kościoła chrześcijańskiego. W różnych Kościołach przybiera ona różne formy organizacyjne i nazwy. Ewangelikom znana jest Diakonia Polska. Obok niej od lat w wachlarz organizacji pomocowych, mających chrześcijański fundament i ewangelickie pochodzenie, wpisują się inne stowarzyszenia. Wśród nich są organizacje prowadzone lub wywodzące się z Baliwatu Brandenburskiego Rycerskiego Zakonu Szpitalników św. Jana z Jerozolimy potocznie nazywanego zakonem joannitów.
Od kawalerów maltańskich do joannitów
Historia powstania tego zakonu sięga XII wieku, czyli okresu wypraw krzyżowych, podczas których z zawiązanego przy szpitalu św. Jana w Amalfi (Włochy) nieformalnego bractwa papież Paschalis II w 1113 roku oficjalnie powołał zakon rycerski. Jego członkami mogli zostać szlachetnie urodzeni mężczyźni bez względu na narodowość. Zakon Świętego Jana Jerozolimskiego od 1530 roku miał siedzibę na Malcie, dlatego zwano go Zakonem Kawalerów Maltańskich.
W XVI wieku, w okresie Reformacji w związku z przyjęciem luteranizmu przez władców Brandenburgii – Nowej Marchii i Marchii elektorskiej z dynastii Hohenzollernów, jeden z okręgów tego zakonu – Baliwat Brandenburski stał się ewangelicki. Tak powstała ewangelicka, luterańska linia historycznego zakonu szpitalników. W wyniku wojen napoleońskich i w związku z koniecznością zapłaty Napoleonowi Bonaparte olbrzymiej kontrybucji dobra zakonne luterańskiego zakonu joannitów zostały zsekularyzowane w 1810 roku przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. W 1853 roku zakon został restytuowany przez króla Fryderyka Wilhelma IV jako ewangelicki zakon rycerski szlachty pruskiej, mający realizować cele diakonii, służby samarytańskiej. Istnieje on współcześnie, choć w nieco zmienionej formule. Obecnie nie obowiązuje już cenzus szlachectwa, a do zakonu należą chrześcijanie wyznania ewangelickiego o różnej przynależności narodowej, w tym Polacy. Siedzibą zakonu do 1945 roku był Sonnenburg koło Kostrzyna nad Odrą (dziś Słońsk), nieopodal dzisiejszej granicy polsko-niemieckiej. Znajdują się tam ruiny sięgającego XIV wieku zamku joannitów oraz dawny kościół zakonny, dziś rzymskokatolicki.
Pod znakiem ośmiu błogosławieństw
Najbardziej rozpoznawalnym znakiem zakonu oraz organizacji mających joannickie pochodzenie jest ośmioramienny krzyż, zwany maltańskim, symbolizujący osiem błogosławieństw Jezusa z Kazania na górze, zapisanych w Ewangelii Mateusza 5,3-12. Treść tych słów Jezusa przyświeca szerokiej działalności, jaką prowadzą protestanccy joannici – anglikanie, luteranie, reformowani – w wielu krajach Europy, głównie w Niemczech, ale także w Austrii, Holandii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Joannici zajmują się prowadzeniem szpitali i domów pomocy dla osób starszych, zabezpieczeniami i transportem medycznym, prowadzeniem szkoleń z zakresu pierwszej pomocy przedmedycznej i wieloma innymi działaniami na płaszczyźnie medycznej i społecznej.
Aktywność joannitów w Polsce rozpoczęła się w latach 60. XX wieku, gdy w Niemczech wśród członków zakonu mających swe korzenie na Pomorzu, Śląsku, Mazurach i w Wielkopolsce zaczęto organizować transporty pomocowe z lekarstwami, żywnością i odzieżą. Z czasem zaczęto również finansowo wspierać osoby potrzebujące. Pomysł spopularyzowania działań joannitów w Polsce przybrał na sile w latach 90., po przełomie społeczno-politycznym 1989 roku. Wówczas z inicjatywy Johanniter Unfallhilfe e.V i tzw. Komandorii Wschodnich Zakonu zaczęto tworzyć stacje socjalne w różnych regionach Polski. Niektóre z nich powstawały przy współpracy z lokalnymi parafiami ewangelickimi, jak na przykład: w Karpaczu, Ostródzie, Łodzi czy Olsztynku, inne z władzami samorządowymi, jak miało to miejsce na Pomorzu w Słupsku, Tychowie, Połczynie-Zdroju i Kamieniu Pomorskim. Działalność stacji koncentrowała się na udostępnianiu osobom potrzebującym sprzętu rehabilitacyjnego, zaopatrywaniu w leki i środki opatrunkowe, jak również w ograniczonym wymiarze opiece w domu pacjenta. Część z utworzonych stacji funkcjonuje do dzisiaj, m.in. w Słupsku, Karpaczu, Łodzi czy Połczynie-Zdroju, przy czym stacje słupska i połczyńska weszły na trwałe w struktury lokalnych ośrodków pomocy społecznej, a tychowska i kamieńska zostały zlikwidowane.
Stowarzyszenie Joannici Dzieło Pomocy
W 2004 roku zostało utworzone Stowarzyszenie Joannici Dzieło Pomocy, którego działalność prowadzona jest obecnie w oddziałach: lubuskim, mazowieckim, śląskim, warmińsko-mazurskim oraz pomorskim z oddziałami miejscowymi w Malborku i w Słupsku. Poszczególne oddziały zajmują się zabezpieczeniami medycznymi, szkolną służbą medyczną, szkoleniami z zakresu pierwszej pomocy przedmedycznej, transportem medycznym, jak również organizują grupy wolontariuszy, którzy identyfikują się z zasadami JDP. Do Stowarzyszenia wstąpić może każdy, kto zgadza się z jego przesłaniem oraz chrześcijańskim charakterem, niezależnie od przynależności religijnej, wyznawanego światopoglądu czy przekonań.
W Warszawie 19 września 2020 r., w siedzibie luterańskiej parafii Świętej Trójcy odbyło się doroczne Walne Zgromadzenie Członków Stowarzyszenia, podczas którego udzielono absolutorium władzom organizacji. Ponadto odbyły się wybory uzupełniające do zarządu stowarzyszenia, który tworzą obecnie: dk. Paweł Gumpert Obst, Przemysław Florjanowicz-Błachut (członek zakonu joannitów) oraz Magdalena Adamska. Prezesem stowarzyszenia jest ks. dr Grzegorz Giemza, zarazem będący członkiem zakonu. W prezydium zasiadają: JobstBabo von Harrach (wiceprezes, członek zakonu), Simon von Kleist (członek zakonu), Przemysław Hewelt oraz Zygmunt M. Kaliciński.
Ważne aktywności
W sprawozdaniach z działalności poszczególnych oddziałów za 2019 rok znalazły się informacje o aktywnościach jakie podejmują członkowie oddziałów i wolontariusze. W oddziale lubuskim prężnie działa Szkolna Służba Medyczna polegająca na zaangażowaniu odpowiednio przeszkolonych wolontariuszy w dyżury medyczne w szkołach, szkolenia z pierwszej pomocy przedmedycznej, jak również w organizowane na terenie szkół akcje charytatywne. Odział lubuski prowadzi także projekt Mali Joannici – Mali Ratownicy, który realizowany jest w jednym z gorzowskich przedszkoli. Oddział mazowiecki jest w fazie organizacji. Jednym z planowanych zadań oddziału jest stworzenie profesjonalnej sieci transportu medycznego, wypożyczalni sprzętu oraz grupy wolontariuszy. Oddział pomorski, składający się z dwóch oddziałów miejscowych w Malborku i w Słupsku koncentruje się na zabezpieczeniach medycznych (Malbork) oraz organizacji grupy wolontariuszy i wypożyczaniu sprzętu rehabilitacyjnego (Słupsk). Odział śląski prowa-dzi m.in. wypożyczalnię sprzętu rehabilitacyjnego oraz szkolenia z zakresu pierwszej pomocy. W oddziale warmińsko-mazurskim funkcjonuje Medyczne Centrum Joannitów, które jest w posiadaniu karetek do przewozu chorych i bierze udział w tzw. zabezpieczeniach medycznych na terenie Warmii i Mazur.
Modlitwa joannitów
Pobłogosław Panie ten Zakon,
Bo chce on służyć Tobie na chwałę.
Bądź mu zawsze łaskaw i wspieraj
Go w walce o dobro.
Wzmocnij wiarę w Zbawiciela,
Który darował nam łaskę krzyża.
Broń od złego, wspomagaj dobro.
Pomóż słabemu dochować wierności,
Wspomagaj słabych!
Panie, wysłuchaj nas! Amen.
Więcej informacji: www.joannici.org.pl
„Zwiastun Ewangelicki” 20/2020
