– 3. Ekumeniczne Dni Kościoła we Frankfurcie nad Menem
W dniach 13-16 maja 2021 roku odbyły się we Franfurcie/M. (Niemcy) 3. Ekumeniczne Dni Kościoła. Zostały przygotowane przez Niemieckie Ewangelickie Dni Kościoła i Komitet Centralny Niemieckich Katolików oraz lokalne Kościoły: ewangelicki i rzymskokatolicki. W pracach uczestniczyły też inne Kościoły chrześcijańskie.
Wydarzenie, które miało pierwotnie zgromadzić we Frankfurcie ponad 100.000 osób, z powodu pandemii COVID-19 zostało przekształcone w spotkanie organizowane w większości w Internecie i rozszerzone na wiele miast i lokalnych parafii w całych Niemczech. Przyłączyło się także kilka miejsc z innych krajów europejskich. Spotkanie, jak podkreślali organizatorzy, odbyło się „digital und dezentral”, czyli cyfrowo i zdecentralizowanie. Hasło przewodnie Zobacz pochodziło z Ewangelii Marka 6,38.
Nabożeństwo inauguracyjne w Święto Wniebowstąpienia Pańskiego odbyło się na świeżym powietrzu na tle panoramy Frankfurtu i było transmitowane z dachu jednego z wieżowców w centrum miasta. Kazanie wygłosił przeor ekumenicznej Wspólnoty Taizé brat Alois. Wezwał chrześcijan do przezwyciężenia podziałów i podkreślił, że duchowa odnowa Kościołów może być realizowana tylko razem.
Choć tegoroczne Dni Kościoła odbywały się w większości online, to w programie znalazły się jak zawsze studia biblijne, nabożeństwa i dyskusje, podczas których poruszane były takie tematy, jak: konsekwencje pandemii, sprawiedliwość klimatyczna, przemoc seksualna, sytuacja na Bliskim Wschodzie, pokój i prawa człowieka. Takie spotkanie chrześcijan zawsze jest ważnym wydarzeniem wewnątrzniemieckim i uczestniczą w nim prezydent i kanclerz kraju. Prezydent Frank-Walter Steinmeier przemawiał podczas jednego ze spotkań. Dziękował wszystkim, którzy we wszystkich Kościołach angażują się i cierpliwie działają na rzecz współpracy i jednoczenia się chrześcijan. Uczestniczył też w nabożeństwie niedzielnym na zakończenie zgromadzenia. Z kolei kanclerz Angela Merkel brała udział w dyskusji o klimacie i zaangażowaniu wszystkich generacji w jego ochronę.
Z uwagi na szeroki zasięg wydarzenia, do Ekumenicznych Dni Kościoła dołączały osoby nie tylko z Niemiec, ale też z całego świata. Jedno ze studiów biblijnych zostało przygotowane przez prezydenta Światowej Federacji Luterańskiej (ŚFL) abp. Panti Filibusa Musę. Rozważając historię Noego i arki (1 Mż 6,12-22) wskazał na jej związek z hasłem Zobacz. Bóg, który obserwuje rozprzestrzeniającą się ludzką przemoc, nie odwraca wzroku. Bóg na to patrzy. Abp Panti Filibus Musa stwierdził, że „w imię pokoju, tolerancji lub bycia poprawnym politycznie, często odwracamy wzrok od przemocy. Ale jaki to może być pokój, jeśli toleruje przemoc pośród siebie?”. Tymczasem „przemoc nie kończy się, gdy odwracamy od niej wzrok. Wręcz przeciwnie, patrząc na przemoc, zło i ucisk, możemy im przeciwdziałać” – powiedział prezydent ŚFL
W kontekście ekumenicznym głównym tematem było wspólne świętowanie Wieczerzy Pańskiej. Podczas jednego z paneli dyskusyjnych teologowie zachęcali, by nie ustawać w wysiłkach zmierzających do wspólnej Komunii Świętej. We wrześniu 2019 r. został opublikowany dokument Ekumenicznej Grupy Roboczej teologów rzymskokatolickich i ewangelickich pt. Wspólnie przy stole Pańskim, który został uznany za ważny wkład w zbliżenie między Kościołami w Niemczech, lecz zastrzeżenia do tekstu zgłosiła Kongregacja Nauki Wiary z Watykanu. W dyskusji teolog rzymskokatolicki i badacz Nowego Testamentu prof. Thomas Söding (Bochum) podkreślił, że konsensus oznacza również, że różnice można zrozumieć, ocenić i zaakceptować. Choć nie ma pełnej wspólnoty kościelnej czy też wspólnej Komunii Świętej, to nadal „jesteśmy w drodze i można teraz pójść dalej niż dotychczas chodziliśmy”. Natomiast profesor teologii systematycznej z Heidelbergu Friederike Nüssel opowiedziała się za kontynuowaniem rozmów i przypomniała, że w Kościołach ewangelickich rzymscy katolicy, podobnie jak pozostali chrześcijanie, są zaproszeni do uczestnictwa w Komunii Świętej.
Dyskusje o interkomunii miały swój wymiar praktyczny, gdy w sobotni wieczór, 15 maja podczas nabożeństw w różnych Kościołach zaproszono ewangelików i katolików do wspólnego świętowania Komunii Świętej zgodnie z własnym sumieniem. Ks. Volker Jung, prezydent (biskup) Kościoła Ewangelickiego Hesji i Nassau nazwał nabożeństwa „ważnym krokiem na drodze ekumenizmu”. Wyraził również nadzieję, że przyspieszy to dalsze prace teologiczne na drodze do „jedności w różnorodności”.
Podsumowując wszystkie wydarzenia ks. Volker Jung podkreślił, że Kirchentag we Frankfurcie wykorzystał możliwości cyfrowe, zajął się kontrowersyjnymi kwestiami, a przede wszystkim jeszcze bardziej wzmocnił ruch ekumeniczny. Zauważył, że podczas przygotowań, pomimo pandemii, pogłębiono współpracę ekumeniczną zarówno między Kościołami, jak i parafiami. Dobrym przykładem współpracy było oratorium Eins (Jeden), przygotowane specjalnie na Dni Kościoła, którego libretto napisali wspólnie ewangelik i katolik.
Dla zwierzchnika rzymskokatolickiej diecezji Limburg bp. Georga Bätzinga organizowanie Ekumenicznych Dni Kościoła w warunkach pandemii było „słuszne i ważne”. Podkreślił, że wiele osób czekało, aż Kościoły chrześcijańskie zabiorą głos w ważnych kwestiach dotyczących przyszłości. Jednocześnie nabożeństwa, wspólne modlitwy, studia biblijne umacniały uczestników w wierze. Szczególnie poruszony był nabożeństwem kończącym wydarzenie. Zostało ono zorganizowane na terenie dawnej stoczni nad rzeką Men, we wschodniej części Frankfurtu. Jak podkreślił bp Bätzing, podczas niedzielnego nabożeństwa wybrzmiało wspólnie złożone świadectwo: z jednej strony Kościoły otwarcie mówią o tym, co wciąż je dzieli, lecz to co łączy, jest daleko silniejsze.
We wspólnym przesłaniu organizatorzy zachęcili wszystkich chrześcijan do działań, które pozwolą: zachować środki do życia dla przyszłych pokoleń, przeciwstawiać się nienawiści i niepokojom oraz szanować ludzką godność. W przesłaniu wezwano też do zdecydowanego przeciwdziałania wrogości, nacjonalizmom i nadużyciom władzy. Wspomniano także o sytuacji mieszkańców Izraela i Palestyny oraz wezwano do dialogu nawet w pozornie beznadziejnych sytuacjach.
Według organizatorów na stronie internetowej Ekumenicznych Dni Kościoła, pomimo drobnych problemów technicznych, odnotowano około 160 tysięcy odwiedzających. Odbyło się około 100 wydarzeń przygotowanych przez głównych organizatorów i prawie 400 zgłoszonych przez parafie i organizacje w Niemczech. Około miliona ludzi oglądało w telewizji nabożeństwo z okazji Święta Wniebowstąpienia Pańskiego. Wśród transmisji najpopularniejsze było oratorium Eins z około 25 tysiącami odsłon. Choć większość wydarzeń odbywała się „digital und dezentral” to w samym Frankfurcie pomagało 1600 wolontariuszy.
Dwa wydarzenia zostały przygotowane przez organizacje z Polski. Kościół Ewangelicko-Augsburski zaprosił do refleksji nad hasłem przewodnim Zobacz. W ramach spotkania rozważania wygłosili ks. Birgit Hamrich z Frankfurtu i ks. Michał Makula z Łodzi. Spotkanie zakończyło się modlitwą ekumeniczną, w której wzięli udział przedstawiciele różnych Kościołów z Polski i Niemiec. Polska Rada Ekumeniczna zaprosiła na webinarium pt. Być eko – jak zachęcać w Kościołach. Ewangelicy i katolicy z Niemiec i Polski dyskutowali o inicjatywach ekologicznych podejmowanych przez Kościoły w obu krajach. Spotkanie było okazją do wymiany doświadczeń przedstawicieli Kościołów ewangelickich i rzymskokatolickiego z Niemiec i Polski w zakresie ich działań proekologicznych. Ponadto w ramach Ekumenicznych Dni Kościoła został przedstawiony film promocyjny projektu Kościół w sieci.
„Zwiastun Ewangelicki” 10/2021
