miniatura

W tej rubryce prezentujemy ważne i ciekawe teksty, które ukazały się na naszych łamach.Tym razem przypominamy fragmenty tekstu ze „Zwiastuna Ewangelickiego” 22/2007, w którym autor dzieli się ważnymi refleksjami nad rzeczami ostatecznymi. Wskazuje też na przemiany tego, jak podchodzimy do miejsc pochówków.Więcej inspirujących tekstów bpa Adriana Korczago znajdziecie w nowej książce. Temat wieczności podejmujemy w naszym życiu przy różnych okazjach. Życiowe okoliczności powodują, że mimo prób unikania go, czasem musimy się z nim zmierzyć. Czynimy to w różnych miejscach, a z pewnością często na cmentarzu. Przestrzeń dla żywych Cmentarz jest szczególnym miejscem naszej zadumy nad przemijaniem, stawiania czoła pełnej tajemniczości tematyce życia wiecznego. Właśnie na ziemi spoczywania naszych bliskich w sposób nieodgadniony ocieramy się o[...]

miniatura

– uprzątnąć, upamiętnić, udostępnić Niewielka parafia nie zawsze radzi sobie z dawną świetnością. Trudno jej na przykład właściwie zadbać o cmentarz, choćby byli na nim pochowani zasłużeni ewangelicy – znaczący dla rozwoju miejscowości obywatele, a choćby i sam burmistrz. Wicher historii jednak czasem, dzięki ludziom dobrej woli, zmienia się w ożywczy powiew wiatru. Tak jak w Raciborzu. Jest koniec marca 1945 roku. Nacierająca Armia Czerwona zbliża się do Raciborza. Oddziały Wermachtu próbują bronić miasta – wysadzają most na Odrze w centrum, ale działania nie przynoszą pożądanego skutku. W Wielki Piątek ostatnie oddziały niemieckie opuszczają miasto, a w Wielką Sobotę Racibórz zostaje zdobyty przez Rosjan. Przed wrześniem 1939 roku tuż za rogatkami miasta była granica polsko-niemiecka. Rosjanie wkraczają na terytorium Trzeciej[...]

miniatura

– o książce i o mazurskiej odrębności Dlaczego akurat mazurskie cmentarze? Po pierwsze, bo niewiele z nich, zwłaszcza przedwojennych, się zachowało. Po drugie, stanowią one część ewangelickiego dziedzictwa na Mazurach. I wreszcie, wpisują się w krajobraz tych ziem, co uwidocznione zostało na zdjęciach wydanej niedawno książki – albumu Historia zapisana w krajobrazie Mazur. Cmentarze ewangelickie. Album prezentuje stan poszczególnych cmentarzy i pojedynczych grobów na przestrzeni kilku ostatnich dziesięcioleci. Porażające jest, że mamy do czynienia z materią, która coraz bardziej zanika. Dawne cmentarze lub ich pozostałości wpisują się w otoczenie kościołów, peryferii, ale i centr miast czy wsi. Najwięcej uroku mają oczywiście małe cmentarze rozsiane po całych Mazurach od Pasymia po Żytkiejmy i od Bartoszyc po Nową Wieś Ełcką. O[...]

miniatura

Wielobarwne liście to cały urok jesieni, zarówno te złocące i czerwieniące korony drzew, jak i te opadające, niesione z wiatrem, tworzące szeleszczące kobierce. Mimo że ładnie wyglądają, dla drzew rosnących przy naszych kościołach, plebaniach i na naszych cmentarzach, nie zawsze są one dobre. Na zabytkowym cmentarzu ewangelickim przy ulicy Młynarskiej w Warszawie rosną stare drzewa, w większości kasztanowce. Drzewostan liczy sobie sto lat i ma zabytkowy status. Parafia Świętej Trójcy, do której cmentarz należy, w latach 2020-2021 przeprowadziła inwentaryzację, z której wynikało, że kondycja jego jest nienajgorsza. Tylko 30 drzew było w kiepskim stanie. Niektóre zagrażały bezpieczeństwu ludzi i parafia otrzymała zgodę konserwatora przyrody na ich usuniecie. W zamian została zobowiązana do posadzenia nowych drzew. Inwentaryzacja to jedno, drugie[...]

miniatura

– książka podsumowująca projekt Rzecz dotyczy w zasadzie ludności całego Pomorza. W powszechniej świadomości współczesnych mieszkańców tych terenów, funkcjonuje bowiem wiele błędnych przekonań na temat cmentarzy opuszczonych po 1945 roku. Między innymi takie, że to „byłe cmentarze”, gdyż w miejscu tym „znajdował się” cmentarz, a teraz brak widocznych znaków pochówków, czyli nagrobków. A jeśli nawet są, to nekropolia nie jest obecnie użytkowana. Z tych powodów miejscom tym odbiera się prawo do nazywania się cmentarzami. Nowa publikacja pt. Inwentaryzacja cmentarzy ewangelickich Gminy Słupsk stawia sobie za cel rozprawienie się z tymi przekonaniami, wskazanie argumentów, które mogłyby zmienić postrzeganie tzw. niechcianego dziedzictwa kulturowego, pozostawionego przez dawnych mieszkańców miejscowości, które tworzą dziś lokalną[...]

miniatura

– lokalna społeczność pamięta o ewangelikach Szklana to miejscowość położona w gminie Sierakowice, w województwie pomorskim. Do końca II wojny światowej Szklaną oraz okoliczne miejscowości zamieszkiwali prócz Kaszubów także osadnicy niemieccy, ewangelicy, którzy na te tereny przybywali w XIX w. z Badenii, Wirtembergii i Schwarzwaldu. Spoczęli na miejscowym cerpisku, czyli po kaszubsku – cmentarzu. W kwietniu 2024 r. lokalna społeczność przywróciła pamięć o nich oraz o tym miejscu. Z przekazów ustnych wynika, że ostatnie ewangelickie pogrzeby miały w Szklanej miejsce pod koniec II wojny światowej. Pochowana została wtedy Alwina Szweichler ze Szklanej oraz dwoje dzieci państwa Sachweh z Leszczynek. Cmentarz przez lata zarastał, znikały płyty nagrobne, z czasem pozostała z niego niewielka kępa drzew na wzgórzu, a o tym, że był tam cmentarz,[...]

miniatura

– społeczny komitet odnawia cmentarz w Sokołowsku Sokołowsko oddalone jest od Wałbrzycha o pół godziny jazdy samochodem. Od XIX w. do czasów powojennych w tamtejszym sanatorium leczono choroby płuc, choroby często śmiertelne. Gdy spaceruje się po miejscowości, rzuca się w oczy brak cmentarza. W zdziwienie wprawia informacja, że działa tam Społeczny Komitet Odbudowy Cmentarza w Sokołowsku. I co więcej, dzięki niemu na przełomie sierpnia i września 2023 roku odnowiono 26 z 40 zachowanych nagrobków. Zdziwienie potęguje się, gdy sięgnie się do najnowszej powieści noblistki Olgi Tokarczuk, która spopularyzowała w niej tę miejscowość zwaną wówczas Görbersdorf. W Empuzjonie czytamy: „Pan August wytłumaczył Wojniczowi, że najbliższe cmentarze są we Friedlandzie [Mieroszów] i Langwaltersdorfie [Unisław Śląski] i tam wozi się ciała,[...]

miniatura

Na cmentarzu wspominamy zmarłych, ale przecież rzadko ich śmierć – skupiamy się na życiu, dokonaniach, materialnej oraz intelektualnej i duchowej spuściźnie. „Każdy z nas zaczyna od tego, na czym skończyli inni, jego przodkowie. Na tym buduje, z tego czerpie, to udoskonala lub zastępuje lepszym” – napisano we wstępie publikacji wydanej staraniem Towarzystwa Przyjaciół Miasta Dąbie. Dlatego właśnie cmentarze to życie. W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa jesienią 2022 roku odbyła się w Dąbiu nad Nerem konferencja pod hasłem Cmentarze to życie. Wystąpienia i referaty zebrano w książce pod tym samym tytułem, która interesująco dokumentuje i przybliża życie dawnych mieszkańców tego wielokulturowego obszaru dzisiejszego powiatu kolskiego. Mariawici, prawosławni, luteranie, żydzi, ludzie różnego statusu, zawodów, świeccy i duchowni[...]

miniatura

– upamiętnienie cmentarza ewangelickiego w centrum Olsztyna „Ksiądz pokazał mi to miejsce na tablicy, gdzie wśród wielu innych nazwisk wykute zostało imię i nazwisko mojego ojca. To był bardzo wzruszający dla mnie moment” – wyznaje Maria Kuessner, parafianka z Olsztyna. W centrum miasta upamiętniono dawny, zlikwidowany w latach 60. ubiegłego wieku w nieludzki sposób, cmentarz ewangelicki. Wizualizacja projektu terenu cmentarza W 1873 r. parafia ewangelicka w Olsztynie urządziła cmentarz, zlokalizowany przy Bahnhofstraβe, noszącej obecnie nazwę ul. Partyzantów, w pobliżu nasypu z wbiegającymi do miasta z kierunku zachodniego liniami kolejowymi. Ostatniego pochówku dokonano w 1947 roku ubiegłego wieku. W latach 60., bez uzgodnienia z parafią ewangelicką i bez przeprowadzania ekshumacji, usunięto nagrobki, zaś teren został stopniowo zabudowany[...]

miniatura

W Polkowicach (woj. dolnośląskie) 13 stycznia 2023 r. odsłonięto dwujęzyczną, pamiątkową tablicę, która znajduje się w Parku Ewangelickim. Umieszczono na niej napis: „Do roku 1945 znajdował się tutaj ewangelicki cmentarz miasta Polkowice. Ten pomnik przypomina wszystkich ludzi, którzy zostali tu pochowani”. Po bokach umieszczono herb miasta oraz różę Lutra. Sam park został w 2022 r. zrewitalizowany, a rada miasta ze względu na historię tego miejsca postanowiła nadać mu nazwę „Park Ewangelicki”. W uroczystości wziął udział proboszcz parafii luterańskiej w Legnicy ks. Jerzy Gansel. Obecny był burmistrz Polkowic Łukasz Puźniecki oraz przedstawiciele Kościoła Chrystusowego w Polkowicach. „To miejsce w sposób symboliczny ma upamiętniać tych wszystkich, którzy na tych ziemiach przed drugą wojną światową mieszkali, mieli swój dom i[...]