miniatura

– upamiętnienie cmentarza ewangelickiego w centrum Olsztyna „Ksiądz pokazał mi to miejsce na tablicy, gdzie wśród wielu innych nazwisk wykute zostało imię i nazwisko mojego ojca. To był bardzo wzruszający dla mnie moment” – wyznaje Maria Kuessner, parafianka z Olsztyna. W centrum miasta upamiętniono dawny, zlikwidowany w latach 60. ubiegłego wieku w nieludzki sposób, cmentarz ewangelicki. Wizualizacja projektu terenu cmentarza W 1873 r. parafia ewangelicka w Olsztynie urządziła cmentarz, zlokalizowany przy Bahnhofstraβe, noszącej obecnie nazwę ul. Partyzantów, w pobliżu nasypu z wbiegającymi do miasta z kierunku zachodniego liniami kolejowymi. Ostatniego pochówku dokonano w 1947 roku ubiegłego wieku. W latach 60., bez uzgodnienia z parafią ewangelicką i bez przeprowadzania ekshumacji, usunięto nagrobki, zaś teren został stopniowo zabudowany[...]

miniatura

W Polkowicach (woj. dolnośląskie) 13 stycznia 2023 r. odsłonięto dwujęzyczną, pamiątkową tablicę, która znajduje się w Parku Ewangelickim. Umieszczono na niej napis: „Do roku 1945 znajdował się tutaj ewangelicki cmentarz miasta Polkowice. Ten pomnik przypomina wszystkich ludzi, którzy zostali tu pochowani”. Po bokach umieszczono herb miasta oraz różę Lutra. Sam park został w 2022 r. zrewitalizowany, a rada miasta ze względu na historię tego miejsca postanowiła nadać mu nazwę „Park Ewangelicki”. W uroczystości wziął udział proboszcz parafii luterańskiej w Legnicy ks. Jerzy Gansel. Obecny był burmistrz Polkowic Łukasz Puźniecki oraz przedstawiciele Kościoła Chrystusowego w Polkowicach. „To miejsce w sposób symboliczny ma upamiętniać tych wszystkich, którzy na tych ziemiach przed drugą wojną światową mieszkali, mieli swój dom i[...]

miniatura

– cmentarz ewangelicki w Osowie Leśnym Powstał w drugiej połowie XIX wieku, ale napis na krzyżu głosi, że chowano tutaj ludzi od roku 1714. Cmentarz ewangelicki w Osowie Leśnym, w powiecie starogardzkim, jest największym z czterech ewangelickich cmentarzy w gminie Lubichowo. Znajduje się na tzw. Kociewiu, czyli etnograficzno-kulturowym obszarze Pomorza Gdańskiego na zachodnim brzegu Wisły. Zwany po kociewsku chyrchaczem, przypomina, jak wielonarodowe, wielokulturowe i wielowyznaniowe było kiedyś Osowo. Ewangelickie pomniki nagrobne są jak pamiętnik. Zapisują, że w tej miejscowości niegdyś rodzili się, żyli i umierali, m.in.: rzymscy katolicy, żydzi, ewangelicy czy też ateiści. W XIX wieku w Osowie około 45% mieszkańców było ewangelikami. Na początku był pożar Z powstaniem cmentarza w Osowie Leśnym wiąże się ciekawa historia. W 1833 roku[...]

miniatura

Szacunek dla cmentarzy i ludzkich grobów wydaje nam się oczywistością. Szczególnie w listopadzie, gdy tak mocno jest on demonstrowany w naszym kraju przez rzymskokatolicką większość – tonami zniczy i kwiatów na tłumnie uczęszczanych cmentarzach. Jak jest to nieprawdziwe, pokazuje zwrot: „tłumnie uczęszczanych”. Cmentarzy nieczynnych, z różnych przyczyn opuszczonych i zapomnianych, to poszanowanie nie obejmuje. Wydaje się, że sytuację mogłaby poprawić nowa ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Co pewien czas media donoszą, że spychacze zrównały z ziemią teren cmentarza, także w „Zwiastunie Ewangelickim” niedawno opisywaliśmy takie przypadki – w Nowej Wsi Ełckiej i Mikołajkach. Zwykle są to tereny atrakcyjne ekonomicznie i nie brakuje chętnych, aby przekształcić je w grunty pod zabudowę lub działki rekreacyjne. Ale czy ktoś[...]

miniatura

Drogie Siostry i Bracia w Chrystusie! Zachęcony pozytywną reakcją wielu z was i całorocznymi wpłatami na Fundusz dla żywych, ponownie namawiam, byśmy wspominając naszych bliskich zawsze pamiętali o żywych, którym możemy pomóc! Symbolicznie udekorujmy groby naszych zmarłych wiązanką w imieniu całej rodziny czy wszystkich bliskich bądź znajomych, a zaoszczędzone w ten sposób środki przekażmy potrzebującym. Wiem, że również tym razem wielu odpowie pozytywnie. Przekonujmy się nawzajem i zachęcajmy, by aktywnie uczestniczyć w tej akcji. Jak się okazuje, co roku zbieramy więcej funduszy. Oczywiście, że mogłoby być jeszcze lepiej. To jednak zależne jest od naszego zaangażowania, z jednej strony na rzecz żywych, z drugiej na rzecz dbałości o stan naszych cmentarzy i przyrodniczego środowiska. Koszty ozdób z pewnością w tym roku będą zdecydowanie[...]

miniatura

Na Mazurach zdewastowano kolejne miejsce pochówku dawnych ewangelickich mieszkańców. Do tego przykrego wydarzenia doszło w kwietniu pomiędzy dwoma jeziorami: Zelwążek i Jorzec w okolicy Mikołajek. Jest to obszar chronionego krajobrazu i zarazem teren podpadający pod regulacje prawne Natura 2000. Niewielki, nieużywany cmentarz leży wprawdzie na terenie parafii ewangelickiej w Mikołajkach, nie jest jednak własnością parafii. „To teren wiejski, dawniej przy każdej wiosce były cmentarze, gdzie chowano mieszkańców. Zwykle takie cmentarzyki umieszczano na wzniesieniu tuż za wsią, skąd rozciągał się piękny widok. Mógł to być też cmentarz należący do majątku, gdzie chowano członków rodziny właścicieli czy pracowników folwarku – powiedział proboszcz parafii w Mikołajkach ks. Bogusław Juroszek. – Na 99% pochowani tam zostali ewangelicy. Nie to jest[...]

miniatura

  W zachodniej Wielkopolsce przed rokiem 1945 istniało wiele parafii ewangelickich. W samym Poznaniu było ich osiem – sześć z nich należało do Ewangelickiego Kościoła Unijnego w Polsce. Każda z nich miała własne cmentarze. Jeszcze tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej odbywały się tam pochówki. Dziejowe przemiany sprawiły, że zostały opuszczone i stopniowo niszczały. Niektóre zamieniono w parki, jednak część otoczona jest dziś opieką – nie tylko przez ewangelików. W samym Poznaniu przed wojną oprócz parafii funkcjonowały liczne ewangelickie stowarzyszenia, w tym jeden z największych w międzywojennej Polsce diakonatów. Siedzibę miał tam także konsystorz ewangelicko-unijny, którego ostatnim zwierzchnikiem był ks. superintendent dr Paul Blau (1861-1944). Ekshumacje i powtórne pochówki Po wojnie większość ewangelików opuściła te tereny.[...]

miniatura

Za nami dzień 1 listopada, który jako ewangelicy obchodzimy jako „Pamiątkę Umarłych” i „Pamiątkę Świętych Pańskich” (patrz: Z Biblią na co dzień, Śpiewnik ewangelicki). Chociaż w niektórych parafiach pielęgnowana jest tradycja, że zmarłych wspomina się w ostatnią niedzielę roku kościelnego, czyli w Niedzielę Wieczności. Zastanawiałem się, dlaczego 1 listopada ludzie tak tłumnie odwiedzają cmentarze. Jadą przez pół Polski, stoją w korkach, narażają się na wypadki. Odpowiedź dostałem w mediach. Proboszcz jednej z rzymskokatolickich parafii tłumaczył, że oto otworzyła się furtka i można nie tylko 1 listopada, ale również w ciągu następnych 8 dni odwiedzić groby bliskich, pomodlić się w ich intencji i uzyskać dla nich odpust. Ta wypowiedź mnie zaciekawiła. Zacząłem szukać i okazało się, że ze względu na COVID-19 cały[...]

miniatura

Dnia 24 października 2021 r. został poświęcony nowy, dębowy krzyż na cmentarzu ewangelickim w Nowej Kaźmierce. Kościół ewangelicki w Nowej Kaźmierce (gmina Chocz, województwo wielkopolskie) został poświęcony w 1907 r. dla lokalnej społeczności osadników wyznania ewangelicko-augsburskiego, sprowadzanych od 1790 r. z Holandii lub Niemiec. Obecnie jest to filiał parafii w Kaliszu i gromadzi niewielką liczbę parafian. Kościół jest współużytkowany ekumenicznie z parafią rzymskokatolicką. Obok kościoła znajduje się ewangelicki cmentarz, który utrzymywany jest głównie przez kobiety z miejscowego filiału. Po 114 latach stary sosnowy krzyż stojący na cmentarzu został zastąpiony dębowym, przygotowanym ze złamanego przez naturę drzewa. Poświęcili go wspólnie ks. Michał Kühn, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kaliszu oraz o. Dobromił[...]

miniatura

Drogie Siostry i Bracia w Chrystusie! Znów zbliża się czas szczególnej zadumy nad przemijaniem. Zapewne wielu z nas uda się w różne miejsca, w których spoczywają nasi bliscy, których już pożegnaliśmy. Tym bardziej, że w ubiegłym roku cmentarze, ze względu na pandemię, były pozamykane. Mam nadzieję, że nie będą podejmowane próby „zrekompensowania” zmarłym naszej zeszłorocznej nieobecności w postaci zwiększonej liczby wiązanek czy zniczy. Daleki jestem od zaniedbywania cmentarzy. Pragnę jedynie, aby charakteryzująca nas ewangelików prostota wystroju była widoczna także na cmentarzach, tak jak jeszcze do niedawna miało to miejsce. Pragnąłbym, aby skromność nadal wyróżniała ewangelickie miejsca zadumy nad przemijaniem. Nie zamieniajmy grobów naszych bliskich w giełdę roślinności czy stoisko targowe najnowszych wzorów coraz bardziej[...]