Kultura

miniatura
Kultura Polecamy
/
Jerzy Domasłowski

Dzieciątko i śnieg

– czyli znana, choć nieznana, grudziądzka piosenka Opublikował historię grudziądzkich ewangelików, wydał broszurę poświęconą kwestii socjalnej. Był również poetą. Na Gwiazdkę 1895 roku zostały wydane jego Poezje zebrane (Gesammelte Gedichte). Dawno uległy zapomnieniu jego długie poematy. Próbę czasu przetrwał jeden krótki utwór zatytułowany pierwotnie Weihnachtsgruss, czyli Świąteczne życzenia. Ks. Eduard Ebel (1839-1905) pochodził ze Starogardu Gdańskiego. Studiował teologię i filologię na uniwersytecie w Królewcu. Kilka lat spędził jako praktykant w Rauhes Haus w Horn koło Hamburga, słynnej fundacji opiekującej się opuszczonymi dziećmi, a później w królewieckim diakonacie. Został pastorem niemiecko-francuskiego zboru w Bejrucie w Libanie, pozostając na zawsze miłośnikiem Orientu, potem służył w wiejskim zborze w Skowronach[...]

miniatura
Kultura
/
bp Paweł Hause

Wiara zapisana w krajobrazie

– o książce i o mazurskiej odrębności Dlaczego akurat mazurskie cmentarze? Po pierwsze, bo niewiele z nich, zwłaszcza przedwojennych, się zachowało. Po drugie, stanowią one część ewangelickiego dziedzictwa na Mazurach. I wreszcie, wpisują się w krajobraz tych ziem, co uwidocznione zostało na zdjęciach wydanej niedawno książki – albumu Historia zapisana w krajobrazie Mazur. Cmentarze ewangelickie. Album prezentuje stan poszczególnych cmentarzy i pojedynczych grobów na przestrzeni kilku ostatnich dziesięcioleci. Porażające jest, że mamy do czynienia z materią, która coraz bardziej zanika. Dawne cmentarze lub ich pozostałości wpisują się w otoczenie kościołów, peryferii, ale i centr miast czy wsi. Najwięcej uroku mają oczywiście małe cmentarze rozsiane po całych Mazurach od Pasymia po Żytkiejmy i od Bartoszyc po Nową Wieś Ełcką. O[...]

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Zdecydowanie niezapomniane

– książka podsumowująca projekt Rzecz dotyczy w zasadzie ludności całego Pomorza. W powszechniej świadomości współczesnych mieszkańców tych terenów, funkcjonuje bowiem wiele błędnych przekonań na temat cmentarzy opuszczonych po 1945 roku. Między innymi takie, że to „byłe cmentarze”, gdyż w miejscu tym „znajdował się” cmentarz, a teraz brak widocznych znaków pochówków, czyli nagrobków. A jeśli nawet są, to nekropolia nie jest obecnie użytkowana. Z tych powodów miejscom tym odbiera się prawo do nazywania się cmentarzami. Nowa publikacja pt. Inwentaryzacja cmentarzy ewangelickich Gminy Słupsk stawia sobie za cel rozprawienie się z tymi przekonaniami, wskazanie argumentów, które mogłyby zmienić postrzeganie tzw. niechcianego dziedzictwa kulturowego, pozostawionego przez dawnych mieszkańców miejscowości, które tworzą dziś lokalną[...]

miniatura
Kultura
/
Magdalena Legendź

Pilchowy duch, słowo i ciało

– festiwal literacki w Wiśle Czwarty literacki Festiwal Słowa im. Jerzego Pilcha poświecił swemu patronowi więcej punktów programu niż poprzedni, mniej natomiast zajmowano się szeroko rozumianym ewangelicyzmem, który tenże wprowadził na stałe do polskiej literatury. „Granatowe Góry” odbyły się w Wiśle w dniach 30 maja – 3 czerwca 2024 r. Jak co roku zapraszały na spotkania z pisarzami, reporterami, znawcami literatury. Hasło przyświecające festiwalowi brzmiało: Słowo; ciało. Spotkania odbywały się równolegle na trzech scenach: głównej na pl. Bogumiła Hoffa, nieopodal ewangelickiego kościoła, w bibliotece miejskiej oraz na scenie nad wodą, czyli w parku nad Wisłą. Nieprzewidywalność górskiej aury sprawiła, że w tym roku przygotowano zadaszenia i ogrodowe parasole, co zapewniło miłośnikom literatury komfort słuchania ulubionych[...]

miniatura
Kultura
/
Lenka Cybulanka

Jak do nas przemawia?

Do publikacji na temat bpa Juliusza Burschego dołączyła kolejna książka. Zawiera zarówno teksty różnych autorów na temat biskupa i jego dziedzictwa, jak i artykuły, które on sam opublikował w prasie ewangelickiej, wybrane przez redakcję kazania, przemówienia i listy. Takiej antologii jego tekstów dotąd nie było. Z wielu względów wybór ten jest najciekawszą częścią blisko 400- stronicowego tomu, mimo że liczy zaledwie stron 65. Nie zachowało się archiwum biskupa – spłonęło w 1939 roku, oparto się więc przede wszystkim na tekstach opublikowanych w „Zwiastunie Ewangelicznym”, którego biskup był długoletnim redaktorem. Narodowość a religia, Mazurom ku przestrodze, Tragedia kolonisty niemieckiego ukazują refleksje nad religijną i narodową – polską tożsamością, zarówno luteran z szeroko rozumianych ziem polskich, jak i samego autora.[...]

miniatura
Kultura
/
ks. Waldemar Wunsz

Ogniwa łańcucha życia

Z początkiem roku ukazała się książka Zerwane ogniwo. Ewangelicy na ziemi zagórowskiej pod redakcją Mirosława Słowińskiego i Katarzyny Połom. To wynik blisko 3,5-letniej pracy kilku autorów, tłumaczy oraz poszukiwaczy pamiątek. Za cel postawili sobie udokumentowanie historii parafii ewangelickiej w Zagórowie, losów ewangelickich mieszkańców terenu Puszczy Pyzdrskiej i zachowanie pamięci po – dziś już bardzo nielicznej – społeczności niemieckojęzycznych osadników.  W 2007 roku ukazała się książka Zagórów. Album miasta 1407-2007 będąca panoramicznym obrazem miasta i jego mieszkańców – na 600-lecie nadania praw miejskich Zagórowa. Kilka lat później ukazały się Dwa życia jak dwa psalmy. Historia mówiona Leona i Toshy Jedwab. Najnowsza publikacja o ewangelikach stanowi dopełnienie trylogii wielokulturowego miasteczka wschodniej[...]

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Rozpoznawczy znak miasta

– album o słupskim kościele Mariackim Wokół kościoła Mariackiego w Słupsku na przestrzeni wieków wiele się zmieniło, a on trwa od ponad pięciuset lat i stanowi znak rozpoznawczy miasta i mieszkańców: luteran i katolików. W ubiegłym roku ukazało się obszerne opracowanie jego dziejów. Ma ono wiele zalet, ale z ewangelickiej perspektywy warto dodać trochę uzupełnień. Kościół Mariacki w Słupsku w czasach ewangelickich... ...i współcześnie W roku 1910 ks. Walther Bartholdy, proboszcz parafii mariackiej, na 576 stronach opublikował historię kościoła na tle historii miasta i religijnych dziejów regionu. Książkę zatytułował O, Słupsku, jesteś godzien chwały – czyli O, Stolpa, du bist ehrenreich. Kulturgeschichtliche Beiträge zur Kirchen- und Stadtgeschichte von Stolp. Zum 600 jährigen Jubelfeste der Stadt und der Marienkirche. Po 113[...]

miniatura
Kultura Polecamy
/
Magdalena Legendź

Teatr i wiara

„O mój Boże, ty jesteś wierzący, prawda?!” – takie zdanie pada w estońskim przedstawieniu teatralnym podejmującym temat wzajemnych relacji chrześcijan i osób stojących z dala od religii. To ważny problem w tym zeświecczonym kraju. Jak widać, teatr może być dobrym sposobem mówienia o sprawach wiary. Czy w naszym Kościele wystarczająco wykorzystujemy teatralne formy i czy możemy nauczyć się czegoś od Estończyków? Zoo Pana Boga Spektakl, o którym mowa, nosi tytuł Wielkie zoo Boga, a jego reżyserka i zarazem absolwentka teologii ewangelickiej Uniwersytetu w Tartu Laura Jaanhold przygotowała go w Teatrze Endla w Pärnu. Cechą szczególną przedstawienia jest to, że stanowi część jej pracy magisterskiej pt. Postawy wobec religii w Estonii – jak się czują przedstawiciele wyznań chrześcijańskich. Otrzymała za nią w 2022 roku II nagrodę dla[...]

miniatura
Kultura
/
Jerzy Domasłowski

Obiecujący młody człowiek

Ukazała się kolejna książka Jarosława Kłaczkowa o biskupie Andrzeju Wantule. Profesor, znawca dziejów ewangelicyzmu w Polsce, jest już autorem biografii tego biskupa Kościoła w latach 1959-1975. Tym razem omawia okres studiów przyszłego duchownego na Uniwersytecie Warszawskim i we Francji, korzystając z materiałów zachowanych w rodzinnym archiwum swego bohatera. Przejście z rodzinnego Ustronia do stolicy musiało być w tamtych czasach sporym szokiem kulturowym. Sygnalizuje to świetnie napisane wprowadzenie, a następnie omówienie poszczególnych przystanków życiowych bohatera biografii, przeplatane cytatami z korespondencji do ojca Jana Wantuły (z uwspółcześnioną pisownią), ciekawie ilustrowane – zamieszczono m.in. tytułowy indeks. Listy były wówczas jedyną formą wymiany myśli z odległą rodziną. Andrzej Wantuła dostrzegał blaski, jak i cienie[...]

miniatura
Kultura
/
Magdalena Legendź

Kopalnia tematów o życiu

Na cmentarzu wspominamy zmarłych, ale przecież rzadko ich śmierć – skupiamy się na życiu, dokonaniach, materialnej oraz intelektualnej i duchowej spuściźnie. „Każdy z nas zaczyna od tego, na czym skończyli inni, jego przodkowie. Na tym buduje, z tego czerpie, to udoskonala lub zastępuje lepszym” – napisano we wstępie publikacji wydanej staraniem Towarzystwa Przyjaciół Miasta Dąbie. Dlatego właśnie cmentarze to życie. W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa jesienią 2022 roku odbyła się w Dąbiu nad Nerem konferencja pod hasłem Cmentarze to życie. Wystąpienia i referaty zebrano w książce pod tym samym tytułem, która interesująco dokumentuje i przybliża życie dawnych mieszkańców tego wielokulturowego obszaru dzisiejszego powiatu kolskiego. Mariawici, prawosławni, luteranie, żydzi, ludzie różnego statusu, zawodów, świeccy i duchowni[...]

POLECAMY TAKŻE
Na przestrzał Polecamy
/
Marek Cieślar

Felietonissimo

Historia Polecamy
/
Ewelina Kuna

„Tak” wobec Boga i człowieka

Kultura Polecamy
/
Redakcja

Świadectwo wiary i trwania