Kultura

miniatura
Kultura
/
Łukasz Barański

Jak pięknie podlewany krzew

W ubiegłym roku ewangelicy ze Studzionki koło Pszczyny obchodzili jubileusz 80-lecia poświęcenia swojego kościoła. Z tej okazji ukazała się monografia poświęcona dziejom Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Studzionce autorstwa Bronisława Sztuchlika.  Autor, od lat zaangażowany w pracę parafialną jako chórzysta i radny, znany jest czytelnikom „Zwiastuna Ewangelickiego”. Oprócz artykułów publikował też wiersze i opowiadania gwarą, m.in. również w „Ewangeliku Pszczyńskim”, „Głosie Pszczyńskim” czy w „Słowie i Myśli”. Szukając dokumentów poświadczających dzieje studzieńskiej parafii, przeprowadził solidną kwerendę źródłową w miejscowych archiwach. Innym źródłem, z którego zaczerpnął wiedzę, były prowadzone od wielu lat wywiady z miejscowymi parafianami. W ten sposób udało się autorowi zebrać wiele cennych i unikatowych[...]

miniatura
Cykle Rok wolności chrześcijańskiej
/
Łukasz Barański

Wolność chrześcijańska a zaangażowanie polityczne

  Jednym z powodów sukcesu Reformacji był niewątpliwie głód wolności, który trawił niemal wszystkie grupy społeczne późnośredniowiecznej Europy. Dla wielu słuchaczy i czytelników Lutra jego traktat O wolności chrześcijanina był manifestem ich własnego dążenia do wolności. Wolności Kościoła od wszechwładzy papieża, wolności szlachty od opresyjnej władzy cesarza, uwolnienia miejskiego pospólstwa i chłopów spod jarzma biedy i braku praw obywatelskich. Reformacja rozbudziła tłumione aspiracje niemal wszystkich grup społecznych do upragnionego awansu. Bez tego wolnościowego kontekstu, zawężone wyłącznie do nauki o konieczności pokuty, pisma Lutra z pewnością nie odniosłyby tak spektakularnego sukcesu. Jak zauważył w 1524 roku Filip Melanchton „wielu ludzi przystało do Lutra jako prekursora wolności”. Sam Luter odżegnywał się od[...]

miniatura
Kultura
/
Łukasz Barański

Aktywni w nowej ojczyźnie

– o ewangelikach z centralnej Polski   Jednym z wielu wydarzeń związanych z jubileuszem odrodzenia się niepodległej Polski w 1918 roku było sympozjum popularnonaukowe zatytułowane Wkład protestantów w odzyskanie niepodległości na ziemiach Polski centralnej, zorganizowane w 2018 roku w Zduńskiej Woli przez tamtejszą Parafię Ewangelicko-Augsburską, Towarzystwo Przyjaciół Zduńskiej Woli oraz Wieluńskie Towarzystwo Naukowe. Pokłosiem tej konferencji jest wydana niedawno książka. Autorzy referatów postawili sobie za cel ukazanie związków między wiarą a tożsamością założycieli ewangelickich parafii i miast na terenie ówczesnego zaboru rosyjskiego. Byli to często niemieccy osadnicy, przybywający na tereny Królestwa Polskiego w XIX wieku. Wnieśli znaczący wkład w ożywienie życia gospodarczego na tych terenach, ich zasługą była także[...]

miniatura
Historia
/
Łukasz Barański

Trójstronne porozumienie

– w 450. rocznicę uchwalenia ugody sandomierskiej   Historia Reformacji jest w pewnym sensie historią rozstań i powrotów. Z różnych powodów, najczęściej podyktowanych niezgodą na odejście Kościoła od prostych prawd Ewangelii, rozpoczęło się w XVI wieku masowe odchodzenie wiernych od instytucji Kościoła, który nie chciał bądź nie potrafił podjąć wyzwania wewnętrznej reformy. Jednak krytycy błędów Kościoła sami nie potrafili zgodzić się co do tego, jak powinien on wyglądać po koniecznej naprawie – różnice dotyczyły szczegółów, ale szczegółów wówczas dla wiernych kluczowych. Osią sporu reformatorów okazało się rozumienie Wieczerzy Pańskiej – już u zarania Reformacji jej przywódcy nie potrafili zgodzić się, czy obecność ciała Chrystusa w chlebie i winie przyjmowanym przez wiernych należy rozumieć dosłownie, czy[...]

miniatura
Historia
/
Łukasz Barański

Dzielić z Bogiem ciężar Jego cierpienia cz. 2

– ks. Dietrich Bonhoeffer i jego recepcja w środowisku opozycyjnym w PRL-u   Życie i twórczość ks. Dietricha Bonhoeffera były inspiracją nie tylko dla powojennej teologii ewangelickiej. Jedna z niespodziewanych i nieoczywistych dróg recepcji wiodła przez środowisko opozycji demokratycznej w latach siedemdziesiątych w PRL-u. Książka Chrześcijanin w Trzeciej Rzeszy W 1968 roku Anna Morawska publikowała na łamach czasopisma „Znak” obszerne artykuły poświęcone postaci Dietricha Bonhoeffera. Zwieńczeniem tego zainteresowania była publikacja w 1970 roku książki Chrześcijanin w Trzeciej Rzeszy, wydanej w ramach Biblioteki „Więzi”. Była to praca przełomowa pod wieloma względami. Po raz pierwszy na gruncie polskim prezentowała życiorys i dorobek teologiczny jednego z najważniejszych ewangelickich teologów XX wieku. Z drugiej strony, pokazywała[...]

miniatura
Historia
/
Łukasz Barański

Dzielić z Bogiem ciężar Jego cierpienia cz. 1

– ks. Dietrich Bonhoeffer i jego recepcja w środowisku opozycyjnym w PRL-u „Chrześcijanin musi wypić ziemskie życie do dna, na wzór Chrystusa. (…) Nie można przedwcześnie unieważnić doczesności”. Te słowa z listu więziennego Dietricha Bonhoeffera z 27 czerwca 1944 roku mogą stanowić uniwersalne memento dla chrześcijan, ważne i inspirujące w każdym czasie. Ale zdają się one zyskiwać szczególne znaczenie, gdy sytuacja, w której się znajdujemy, ulega pogorszeniu, gdy dzieje się wokół nas coś złego, na co w ogóle nie mamy wpływu, lub mamy tylko niewielki. Życie pisze scenariusze ciekawsze niż jesteśmy w stanie wymyślić. Rok 2020 miał być dla luteran rokiem radosnego świętowania wolności chrześcijańskiej, o której przed pięcioma stuleciami przypomniał Marcin Luter. Miał to być również rok refleksji nad ofiarami II wojny[...]

miniatura
Rok wolności chrześcijańskiej
/
Łukasz Barański

Wolność chrześcijańska podstawą społecznego równouprawnienia

  wwielu aspektach wolnościowe postulaty Reformacji były rewolucyjne jak na owe czasy. Wolność chrześcijańska zakładała równość wszystkich chrześcijan wobec Boga. W płaszczyźnie zbawienia nie było różnicy między kardynałem a ubogim chłopem, między księciem a miejskim żebrakiem. Jednak już na płaszczyźnie relacji społecznych reformatorzy z Marcinem Lutrem na czele nie byli aż tak rewolucyjni. Szczególnie po wybuchu powstania chłopskiego w 1525 roku Luter stał się bardziej konserwatywny w swych poglądach społecznych. Zaczął nawoływać do rozprawy z buntownikami, którzy łamią średniowieczny porządek społeczny. W swym piśmie Przeciw morderczym i zbójeckim bandom chłopskim podkreślał, że „chrzest nie ciało i nie majętność czyni wolnymi, lecz dusze”. Kobieta w społeczeństwie Jednym z obszarów, w których Reformacja również[...]

miniatura
Rok wolności chrześcijańskiej
/
Łukasz Barański

Wolny pan wszystkich rzeczy?

– wartość wolności w czasach pandemii   Wolność chrześcijanina, ten reformacyjny sztandar powiewający dumnie nad chylącą się ku upadkowi średniowieczną wizją chrześcijaństwa, opartą na posłuszeństwie i podległości, był przez pięć wieków drogowskazem. Był drogowskazem dla wielu nowożytnych rewolucji społecznych i kulturowych: dla rewolucji humanistycznej, oświeceniowej, naukowej oraz dla emancypacji kobiet. Uwolniony w swym sumieniu przed Bogiem człowiek nie chciał dłużej być przedmiotem historii, lecz stopniowo wkraczał na arenę dziejów jako podmiot jej procesów. Przez ostatnie pięćset lat, a szczególnie od czasów rewolucji przemysłowej w XIX wieku, uwierzyliśmy jako ludzkość, że jesteśmy w stanie kreować dowolnie, jednak w swej zbiorowej mądrości zawsze w dobrą stronę, rozwój cywilizacyjny naszego gatunku. Wstrząsy,[...]

miniatura
Kultura
/
Łukasz Barański

Exodus mazurskich aniołów

  W ubiegłym roku ukazała się dwutomowa monografia kościołów i parafii ewangelickich diecezji mazurskiej. W dwóch tomach autor zamieścił opisy ponad 300 miejscowości, w których znajdowały się bądź wciąż się znajdują ewangelickie obiekty. Autorem publikacji jest emerytowany biskup diecezji mazurskiej Rudolf Bażanowski. Służbę duchownego rozpoczął w 1978 roku w parafii w Kętrzynie. Od tego czasu, aż do przejścia na emeryturę w 2017 roku był nieprzerwanie związany z Mazurami. Książka ta jest efektem dziesięciu lat jego pracy, poszukiwań, gromadzenia i systematyzowania materiałów na temat mazurskich kościołów. Powojenne dzieje kościołów i budynków parafialnych w tym regionie zostały przedstawione głównie na podstawie dokumentów zgromadzonych w Archiwum Diecezji Mazurskiej oraz Archiwum Państwowym w Olsztynie. Na okładce każdego z[...]

miniatura
Rok wolności chrześcijańskiej
/
Łukasz Barański

Uwolnienie wierzących

- w roku jubileuszu Lutrowego odkrycia wolności chrześcijańskiej   Czy Luter przybił swe tezy za pomocą gwoździ i młotka do drzwi kościoła zamkowego w Wittenberdze, czy też może tego nie zrobił – taka uproszczona debata przetoczyła się przez media w czasie minionego jubileuszu 500 lat Reformacji. Spór o to symboliczne zdarzenie był doskonałą pożywką dla powierzchownej i mocno przerysowanej refleksji nad wkładem Lutra w przestawienie zwrotnicy dziejów z pozycji „kierunek: średniowiecze” na pozycję „kierunek: nowożytność”. Czy Luter przybił swe tezy za pomocą gwoździ i młotka do drzwi kościoła zamkowego w Wittenberdze, czy też może tego nie zrobił – taka uproszczona debata przetoczyła się przez media w czasie minionego jubileuszu 500 lat Reformacji. Spór o to symboliczne zdarzenie był doskonałą pożywką dla powierzchownej i[...]

POLECAMY TAKŻE
Bóg i My Polecamy
/
ks. Sebastian Madejski

Wspólnota Zmartwychwstałego

Kultura Polecamy
/
ks. Paweł Meler

Prawda przebija serce

Polecamy Rok wyznania wiary
/
ks. Michał Walukiewicz

Czym jest w praktyce?