Kultura

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Wykluczeni z pamięci

Publikacja o pomorskiej parafii w Smażynie na tle dziejów diecezji Wejherowo przedstawia historię ewangelickiej wspólnoty od jej powstania do końca II wojny światowej. Parafia ta funkcjonowała w granicach dzisiejszych gmin: Linia, Szemud i Luzino. Książka prezentuje również informacje o ewangelickiej diecezji Wejherowo obejmującej parafie: Bolszewo, Wejherowo, Puck, Hel, Krokowa, Rumia, Mały Kack i Leśniewo. Autor opisuje relacje Kościołów Rzymskokatolickiego i ewangelickiego ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji Kaszubów uwikłanych w konflikty: religijny i narodowy. Historia niewielkiej wspólnoty ukazuje interesującą perspektywę dawnych stosunków polsko-niemiecko-kaszubskich uwzględniającą miejsce i rolę zapomnianych ewangelickich Kaszubów. Andrzej Janusz, autor książki, jest historykiem, archiwistą, nauczycielem, politologiem i samorządowcem.[...]

miniatura
Historia
/
Jan Wild

Pismo Święte będziemy objaśniać

– 500. rocznica tumultu reformacyjnego w Słupsku Na tablicy w kościele farnym podano rok 1519 jako początek nauczania ewangelickiego – napisał Walther Bartholdy w pracy O, Słupsku, jesteś godzien chwały. Oznaczałoby to, że Słupsk był pierwszym miastem w Księstwie Pomorskim, które zetknęło się z nauką Marcina Lutra. Informacja ta jest sprzeczna z poglądem, że pierwszym ośrodkiem luteranizmu na Pomorzu od jesieni 1520 r. był klasztor norbertanów w Białobokach koło Trzebiatowa. Z całą pewnością idee Reformacji głosił w Słupsku w 1521 roku białobocki zakonnik ks. Christian Ketelhot. Ks. Christian Ketelhot Pozyskał do współpracy proboszcza parafii mariackiej ks. Thomasa Hecketa. Obaj do lata 1522 roku działali w duchu ewangelickim. Decyzją biskupa 31 sierpnia 1522 roku odwołani zostali ze Słupska też inni norbertanie. Słupszczanie w[...]

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Zdecydowanie niezapomniane

– książka podsumowująca projekt Rzecz dotyczy w zasadzie ludności całego Pomorza. W powszechniej świadomości współczesnych mieszkańców tych terenów, funkcjonuje bowiem wiele błędnych przekonań na temat cmentarzy opuszczonych po 1945 roku. Między innymi takie, że to „byłe cmentarze”, gdyż w miejscu tym „znajdował się” cmentarz, a teraz brak widocznych znaków pochówków, czyli nagrobków. A jeśli nawet są, to nekropolia nie jest obecnie użytkowana. Z tych powodów miejscom tym odbiera się prawo do nazywania się cmentarzami. Nowa publikacja pt. Inwentaryzacja cmentarzy ewangelickich Gminy Słupsk stawia sobie za cel rozprawienie się z tymi przekonaniami, wskazanie argumentów, które mogłyby zmienić postrzeganie tzw. niechcianego dziedzictwa kulturowego, pozostawionego przez dawnych mieszkańców miejscowości, które tworzą dziś lokalną[...]

miniatura
160 lat Zwiastuna
/
Jan Wild

Przygoda z pisaniem

W wiejskim domu rodzinnym na Pomorzu i w domach moich dziadków dużo czytano. Książki i gazety były nieodłącznym elementem codziennego życia. „Przekrój”, „Motor”, „Głos Pomorza”, „Strażnica Ewangeliczna”, „Miś”, „Express Wieczorny”, „Przyjaciółka”, „Świerszczyk”, „Ekran”, „Zwiastun”, „Przyjaciel Młodych”, „Kalendarz Ewangelicki” towarzyszyły czasom mojego dzieciństwa. Wszystkie były czytane i omawiane, wymieniano się wyczytanymi wiadomościami, komentowano je. Kościelne tytuły wyróżniało jedno: nie trafiały na makulaturę, były składowane, do nich się wracało. W drugiej połowie XX wieku gazety, czasopisma i książki trafiały do domów na wsi za pośrednictwem poczty, najczęściej w postaci prenumeraty, bo poszczególne tytuły były rozchwytywane i zakup pojedynczych egzemplarzy był niemożliwy. Domy[...]

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Rozpoznawczy znak miasta

– album o słupskim kościele Mariackim Wokół kościoła Mariackiego w Słupsku na przestrzeni wieków wiele się zmieniło, a on trwa od ponad pięciuset lat i stanowi znak rozpoznawczy miasta i mieszkańców: luteran i katolików. W ubiegłym roku ukazało się obszerne opracowanie jego dziejów. Ma ono wiele zalet, ale z ewangelickiej perspektywy warto dodać trochę uzupełnień. Kościół Mariacki w Słupsku w czasach ewangelickich... ...i współcześnie W roku 1910 ks. Walther Bartholdy, proboszcz parafii mariackiej, na 576 stronach opublikował historię kościoła na tle historii miasta i religijnych dziejów regionu. Książkę zatytułował O, Słupsku, jesteś godzien chwały – czyli O, Stolpa, du bist ehrenreich. Kulturgeschichtliche Beiträge zur Kirchen- und Stadtgeschichte von Stolp. Zum 600 jährigen Jubelfeste der Stadt und der Marienkirche. Po 113[...]

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Pomorski manifest wiary luterańskiej

  Międzynarodowe Konfrontacje Kulturowe „Wielkie Pomorze“ to cykliczne interdyscyplinarne sympozjum, podczas którego omawiana jest problematyka tożsamości kulturowej, regionalnej i narodowej. Pierwsza edycja wydarzenia (2007) poświęcona była kwestii mitu przestrzeni Pomorza, ostatnia, która odbyła się w roku 2019, poświęcona była Gryfitom i stworzonemu przez nich Księstwu Pomorskiemu. Pokłosiem konferencji jestwieloautorska monografia Gryfici oraz ich dziedzictwo, która ukazała się w ubiegłym roku. Jest to siódmy tom cyklu Wielkie Pomorze. Książkę Wielkie Pomorze. Gryfici oraz ich dziedzictwo pod redakcją Daniela Kalinowskiego wydały Akademia Pomorska w Słupsku oraz Instytut Kaszubski Kolejne edycje Międzynarodowych Konfrontacji Kulturowych podejmowały tematy: tożsamości kulturowej, najciekawszych ośrodków pomorskiej kultury artystycznej,[...]

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Sztuka ewangelicka

Książka Nowożytne zabytki sztuki protestanckiej na terenie obecnego powiatu słupskiego, mimo ogólnoprotestanckiego tytułu traktuje wyłącznie o ewangelickich – luterańskich zabytkach. Autorka opisała i zilustrowała zabytki sztuki kościelnej z 24 miejscowości tego powiatu. Słupsk i słupski powiat ziemski w obecnych granicach obejmują obszar działania parafii z kilku przedwojennych diecezji – superintendentur Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego, takich jak: Bytów, Miastko, Sławno, Słupsk Miasto, Słupsk Stare Miasto. Pomimo unijnego charakteru tego Kościoła, na omawianym terenie prawie wszystkie parafie ewangelickie miały charakter luterański, a nawet większość tutejszych zborów tzw. wolnych Kościołów i związków wyznaniowych podkreślała doktrynalne związki z luteranizmem. Tytuł, poszerzający zakres prezentowanych zabytków do określenia[...]

miniatura
Polecamy Rok tożsamości luterańskiej
/
Jan Wild

W podwójnej diasporze

  Tożsamości wyznaniowej nie można rozpatrywać w oderwaniu od świadomości etnicznej i kulturowej. Na moim rodzinnym Pomorzu aż do lat dziewięćdziesiątych XX wieku wśród ewangelików liczebnie dominowali Niemcy, dlatego luteranie polskojęzyczni mogli mieć poczucie podwójnej diaspory, gdyż stanowili mniejszość nie tylko w społeczności lokalnej, ale także w Kościele. Pewnie zabrzmi to patetycznie, ale miałem wrażenie, i to już od wczesnego dzieciństwa, że katoliccy rówieśnicy na Pomorzu zazdrościli nam, ewangelikom. Do kościoła mieliśmy z reguły dużo dalej od nich, ale za to nikt nie wymagał od nas bezmyślnego wkuwania regułek i nikt nie sprawdzał obecności na nabożeństwach. Zazdrościli nam mięsnego jedzenia w piątki i w czasie ich długich postów, ale nade wszystko swoistej wolności religijnej, wolności od setek zakazów i[...]

miniatura
Wydarzenia
/
Jan Wild

Lapidarium w Sierakowie

W Sierakowie Słupskim poświęcono lapidarium znajdujące się w sąsiedztwie dawnego cmentarza ewangelickiego. Oficjalne otwarcie z udziałem władz samorządowych odbyło się 18 czerwca 2021 r. W uroczystości oprócz lokalnych władz, przedstawicieli mniejszości niemieckiej oraz byłych słupszczan udział wzięli proboszczowie: parafii rzymskokatolickiej w Kobylnicy ks. Marek Konkol oraz ewangelicko-augsburskiej w Słupsku , który dokonał aktu poświęcenia lapidarium. „Stawiacie kroki w miejscu, w którym historia spotyka się z teraźniejszością. Wybudowane tu lapidarium, pierwsze w gminie Kobylnica, jest wyrazem hołdu, jaki obecne pokolenia chcą oddać dawnym mieszkańcom tej wsi. Jest to więc miejsce wyjątkowe. Przedsięwzięcie inne niż wszystkie. O podwójnym znaczeniu. Przywracające pamięć o historii – niekiedy trudnej, ale o historii ziemi, na której[...]

miniatura
Kultura
/
Jan Wild

Księża z Katynia

  Książka Księża z Katynia wyróżnia się spośród licznej literatury poświęconej ofiarom tej zbrodni. Autor dostrzegł i opisał zamordowanych duchownych – nie tylko rzymskokatolickich. Dr hab. Patryk Pleskot z Instytutu Pamięci Narodowej bohaterów swojej książki opisuje w pięciu rozdziałach: Katyń. Las zroszony krwią, Charków. Kulą w kark, Twer. Pokój śmierci, Ocaleni z piekła. Najważniejszy – dla ewangelickiego czytelnika – jest rozdział czwarty pt. Nie tylko rzymscy katolicy. Na nim i jego kontekstach warto się skoncentrować. We wprowadzeniu autor wyjaśnia, że przez pojęcie „zbrodni katyńskiej” rozumie tragedię polskich oficerów, ziemian, nauczycieli, urzędników, policjantów i duchownych przetrzymywanych w obozach jenieckich pod Kozielskiem, Ostaszkowem i Starobielskiem zamordowanych w Katyniu, Twerze (wówczas Kalininie),[...]

POLECAMY TAKŻE
Polecamy Widzenia własne
/
Mikołaj Stadtmüller

Prawdziwa twarz wojny

Na przestrzał Polecamy
/
Marek Cieślar

Spotkania

Bóg i My Polecamy
/
ks. Sebastian Madejski

Wspólnota Zmartwychwstałego