W dniach 21 i 22 czerwca 2025 r. Parafia Ewangelicko-Augsburska w Pasymiu uczciła 500 lat Reformacji na Mazurach. W dawnym domu parafialnym, dziś Miejskim Ośrodku Kultury, odbyło się międzynarodowe sympozjum historyczne oraz koncert symfoniczny. Dzień później, w filiale w Dźwierzutach odprawiono jubileuszowe nabożeństwo, po którym odbył się piknik i koncert.
To nie tak jak nas uczono
Podczas sympozjum wystąpiło trzech prelegentów. Jako pierwszy, rzymskokatolicki biskup elbląski Jacek Jezierski podzielił się z zebranymi refleksją teologiczną na temat znaczenia Reformacji – z katolickiego punktu widzenia. Z kolei prof. Jacek Wijaczka z UMK w Toruniu przybliżył postać księcia Albrechta Hohenzollerna, ostatniego wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego i jednocześnie, po jego sekularyzacji, twórcy pierwszego w Europie państwa luterańskiego. Historyk zwracał uwagę, że osoba księcia nie jest bliżej znana Polakom i na dodatek, za sprawą obrazu Jana Matejki, funkcjonuje w ich świadomości w sposób stereotypowy. „Bohater mojego wykładu padł poniekąd ofiarą Matejki, bowiem obraz, który namalował w końcu XIX w. pokazuje Albrechta klęczącego przed królem Zygmuntem I, zwanym później Starym. Większość Polaków nie wie, że klęczał przed swoim wujem” – mówił profesor. Podkreślił też, że Albrecht, po złożeniu tzw. hołdu pruskiego, był lojalnym lennikiem polskiego króla, natomiast to Rzeczpospolita złamała podpisany w Krakowie traktat, odmawiając księciu zasiadania w polskim senacie, choć miał to zagwarantowane. Wśród zasług Albrechta jako władcy historyk wymieniał m.in. rozwój szkolnictwa elementarnego oraz założenie uniwersytetu w Królewcu, czyli słynnej Albertiny.
Prof. Andreas Kossert, historyk, autor książek o Prusach Wschodnich i Mazurach dzielił się refleksją na temat Reformacji z punktu widzenia ewangelika. Opowiedział o swoich mazurskich korzeniach przez losy dwóch niezwykłych kobiet – prababki Luizy i babki Karoliny. Swoje wystąpienie rozpoczął od zacytowania pieśni księcia Albrechta Co Bóg mój chce niech stanie się zawartej w śpiewniku prababki. Ten zbiór pieśni, w języku niemieckim, był dla niej tak ważny, że zabrała go ze sobą, uciekając przed armią radziecką w styczniu 1945 r. Mówca podkreślał, że ewangelickie Prusy Wschodnie były specyficzną krainą, gdzie ludność posługiwała się na co dzień i modliła się w języku polskim i niemieckim. Historyk, który odziedziczył wspomniany śpiewnik kościelny, tzw. Kancjonał pruski wskazał, że to reformacyjny duch tolerancji sprawił, że języki niemiecki i polski mogły przez stulecia współistnieć. Kres temu światu przyniosły dojście do władzy Hitlera, a potem totalitarne rządy komunistyczne.
Książka, wystawa, koncert
W trakcie sympozjum odbyła się także prezentacja jego najnowszej książki wydanej przez „Borussię”, zatytułowanej Exodus. Historia ludzkości. W trakcie sympozjum uczestnicy mogli zapoznać się z wystawą fotograficzną: Skarby Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Pasymiu i w Dźwierzutach. Biblia – księga, która zmieniła kulturę i religię prezentującą starodruki – Biblie z XVII/XVIII wieku.
Po części historycznej, w najstarszym mazurskim kościele ewangelickim w Pasymiu odbyła się pierwsza część jubileuszowego koncertu.
Wystąpili kantorzy Klaudia Camilla Twardzik-Poloczek i Damian Poloczek oraz połączone chóry Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Nidzicy i Chór Pasjonata ze Świętajna pod dyrekcją Joanny Gawryszewskiej. Muzycy wspólnie i osobno przenieśli słuchaczy w świat subtelnych dźwięków i mistrzowskich tekstów chorałów księcia Albrechta Co Bóg mój chce niech stanie się oraz Johanna Gramanna Chwal duszo moja Pana, w kompozycjach m.in. Guilmanna, Bacha, Schütza. Wysłuchano m.in. Symfonii Reformacyjnej Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego w interpretacji Orkiestry Symfonicznej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej im. Fryderyka Chopina z Gdańska. Kompozytor napisał ją w 1830 r. z okazji 300. rocznicy pierwszego odczytania Wyznania augsbusrskiego.
Wyznawali swoją wiarę
W niedzielę 22 czerwca w kościele ewangelickim w Dźwierzutach odbyło się jubileuszowe nabożeństwo połączone z konfirmacją czterech młodych członków parafii. Wyznając swą wiarę wpisali się w jej 500-letnie dzieje. Słowo Boże zwiastował ks. Adam Malina, prezes Synodu Kościoła, który swoje kazanie oparł na słowach z Ewangelii Mateusza 7,13-16. Przytaczając m.in. słowa wydanych w Królewcu pieśni wskazał konfirmantom na wartości, jakie przyniosła Reformacja. W trakcie nabożeństwa śpiewał chór Pasjonata, a na organach grali Klaudia Camilla Twardzik-Poloczek i Damian Poloczek. Po pikniku parafialnym miała miejsce druga część jubileuszowego koncertu, podczas którego wystąpili Elżbieta Rosińska – akordeon i Mirosław Pachowicz – fagot.
W uroczystościach udział wzięły władze samorządowe m.in.: wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego Sylwia Jaskulska, starosta szczycieński, burmistrz Pasymia i wójt gminy Dźwierzuty. Wśród gości z zagranicy były delegacje z parafii w Düsseldorfie i Rheydt z ks. Olafem Nöllerem oraz ks. Martiną Wasserlos-Strunk – prezydentką Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych na Europę (WCRC).
„Dziękując Bogu za wspólny czas, wołamy słowami pieśni księcia Albrechta: Posilaj, broń, od złego chroń i wspieraj mnie, mój Boże! Za rękę bierz i serca strzeż, ach, błagam Cię w pokorze!” – podsumowuje ks. Witold Twardzik, proboszcz parafii w Pasymiu.
„Zwiastun Ewangelicki” 13-14/2025
