– międzynarodowa konferencja o Górnych Łużycach
W dniach 17-19 września 2024 roku w Bautzen (Niemcy) odbyła się 3. Międzynarodowa Konferencja Naukowa EuCuComm. Była ona poświęcona dziedzictwu kulturowemu, religijnemu i architektonicznemu Górnych Łużyc. Tym samym kontynuowała dotychczasową tematykę konferencji odnoszących się do Europejskiej Wspólnoty Kultury – European Culture Commonwealth (EuCuComm) – stąd jej nazwa. Inicjatorem i współorganizatorem przedsięwzięcia od początku jest Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lubaniu we współpracy z Dolnośląskim Oddziałem Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków i Zespołem Inżynierów AŁYKOW.
Miejscem konferencji było Muzeum Serbołużckie. Pierwszego dnia przed rozpoczęciem obrad uczestnicy mogli zapoznać się ze zbiorami w nowocześnie wyposażonych wnętrzach. Ekspozy-cja ukazuje pochodzenie, język, historię, sztukę i literaturę, styl życia i zwyczaje słowiańskich Serbołużyczan.
Kulturowy potencjał
Obrady rozpoczął ks. Cezary Królewicz, proboszcz parafii luterańskiej w Lubaniu, który podkreślił wagę takich spotkań w sytuacji zagrożeń związanych zarówno z problemami współczesności tj. podziałami i niezrozumieniem własnej tożsamości, jak i związanymi z tym negatywnymi skutkami dla przyszłości zjednoczonej Europy. Serbołużyczanie, podobnie jak Ślązacy, Mazurzy czy Słowińcy, są doskonałym przykładem, jak można zachować bogactwo wielokulturowości i czerpać z tego ogromnego kapitału – dla przyszłości.
Karsten Vogt, nadburmistrz Bautzen, podkreślił rolę współpracy transgranicznej w obszarze nauki i kultury jako niezwykle istotną dla przyszłości rozwoju regionu, który historycznie spajał Związek Sześciu Miast: Bautzen, Kamenz, Löbau, Görlitz, Zittau i Lubania, czyli dawnego Lauban. W języku serbołużyckim przywitała gości dyrektorka muzeum Christina Bogusz.
Wykłady w ciągu trzech dni układały się w dwa nurty, kulturowo-religijny i architektoniczno-techniczny. W pierwszym mieściły się cztery wystąpienia. Górne Łużyce miejscem napięć między katolikami i protestantami, Niemcami i Serbołużyczanami zaprezentował ks. Jan Malink, który od 2003 roku był proboszczem parafii ewangelicko–luterańskiej św. Michała w Bauzten oraz serbołużyckim zwierzchnikiem (superintendentem) dla ewangelickich Serbołużyczan. Temat „Słabi w wierze” – ślady Reformacji w Görlitz zaprezentował ks. dr Matthias Paul – proboszcz Parafii Ewangelickiej Śródmieścia Görlitz. Z kolei Herrnhut i jego potencjał turystyczny w świetle wpisu na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO zaprezentowała prof. Joanna Szczepankiewicz-Battek z Uniwerystetu WSB Merito we Wrocławiu, a na temat Tradycji ewangelickich Górnych Łużyc z perspektywy polskiego luteranizmu mówił ks. dr Adam Malina, prezesa Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.
Zagadnienia techniczne
W ramach drugiego zakresu zagadnień mówiono m.in. o: Problemach związanych z termomodernizacją historycznych budynków, charakterystycznych dla regionu Śląska opolskiego, Dolnego Śląska oraz Łużyc – prof. Dariusz Bajno z Politechniki Wrocławskiej (PW), Procesie powojennej odbudowy Lubania jako elemencie dziedzictwa kulturowego – dr inż. arch. Anna Małachowicz (PW), Diagnostyce konstrukcji drewnianych na przykładzie architektury Górnych Łużyc – dr inż. Krzysztof Ałykow. Odczytano też wspólny wykład specjalistów z Politechnik – krakowskiej i wrocławskiej na temat: Muzea na wolnym powietrzu szansą na ochronę i popularyzację dziedzictwa oraz edukację społeczną. Sytuacja powodziowa we Wrocławiu uniemożliwiła Danielowi Gibskiemu, Dolnośląskiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków prezentację swojego wykładu.
W konferencji uczestniczyli też przedstawiciele Euroregionu Nysa, aby w czasie dyskusji podjąć temat: Rzemiosło – konserwacja zabytków – nauka zawodu. Rozmowę prowadzili Jacek Jakubiec z Polski oraz Jens Nieders z Niemiec. W dyskusji udział wzięli również specjaliści z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Uzupełnieniem obrad była wycieczka, podczas której uczestnicy mogli poznać bliżej historię miasta poprzez historię Kościoła. Przedstawił ją ks. Jan Malink rozpoczynając od katedry św. Piotra będącego jednocześnie siedzibą rzymskokatolickiej parafii katedralnej i parafii ewangelicko-luterańskiej. Jako tzw. kościół symultaniczny służy obu wspólnotom wyznaniowym. Zwiedzano również m.in. cmentarz św. Mikołaja z malowniczą ruiną kościoła oraz kościół św. Michała.

Kolejna edycja konferencji EuCuComm odbędzie się w dniach 21-23 maja 2025 roku w ramach parafialnych obchodów jubileuszu 500 lat Reformacji w Lubaniu.
Więcej na: www.EuCuComm.eu
Na podstawie relacji ks. Cezarego Królewicza
Bautzen, Budziszyn, po górnołużycku Budyšin. Jego nazwa do 3 czerwca 1868 roku oficjalnie brzmiała Budissin. Miasto powiatowe we wschodniej Saksonii położone nad Szprewą, liczące około 38 tys. mieszkańców. Historyczna stolica Górnych Łużyc, drugie co do wielkości miasto regionu.
W obrębie Starego Miasta mieści się Muzeum Serbołużyckie (Serbski muzej), zlokalizowane w dawnym domu solnym na zamku Ortenburg. Budynek został wzniesiony w 1782 roku jako magazyn soli i przebudowany do obecnej formy w 1869 roku. Od 1835 r. działał w nim Królewski Saski Sąd Apelacyjny jako najwyższy organ sądowniczy na Górnych Łużycach oraz Królewski Urząd Powiatowy. Ze względu na fakt, że pierwszy Dom Serbołużyczan został zniszczony w 1945 roku, budynek został wybrany w 1976 roku jako godna oprawa architektoniczna dla muzeum, chociaż miał niewielki związek z Serbołużyczanami.
„Zwiastun Ewangelicki” 19/2024