– odszedł Karol Henryk Toeplitz (1936-2024)
W dniu 18 czerwca 2024 roku w Gdańsku, w wieku 88 lat zmarł prof. zw. dr hab. Karol Toeplitz. Filozof, etyk, tłumacz, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki wielu uczelni, w tym Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.
Karol Henryk Toeplitz urodził się 20 marca 1936 roku w Sopocie. Pochodził z rodziny ewangelickiej, która mieszkała tam od kilku pokoleń i związana była z morzem. Jego pradziadkowie i dziadkowie byli zamożnymi kupcami, wysyłali w świat polskie zboże, kolejni członkowie rodziny zdobyli wykształcenie związane z prawem morskim. Karol jako chłopiec przeżył wraz z rodziną powstanie warszawskie, a po powrocie na wybrzeże w 1945 roku był świadkiem, jak pali się zdobyty przez czerwonoarmistów Gdańsk, a później uczestniczył w jego odgruzowywaniu. Mimo tych przeżyć, był orędownikiem polsko-niemieckiego pojednania.
Ukończył filozofie na Uniwersytecie Warszawskim. Jako naukowiec był uczniem profesora Leszka Kołakowskiego, filozofa kultury i religii, którego myśl była intelektualnym fundamentem strategii opozycji antykomunistycznej. Pod jego kierunkiem napisał doktorat na temat Wiara i wybór moralny u Sørena Kierkegaarda. Wkrótce zasłynął jako tłumacz, a zarazem wybitny znawca duńskiego filozofa. Z Kierkegaardem spotkał się przypadkiem, w latach 50. ub. wieku, podczas porządkowania zbiorów bibliotecznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej, gdzie znalazł pracę po studiach. Zachwycił go od razu – najpierw przeczytał jego pisma po niemiecku, a potem nauczył się duńskiego.
Profesor jest autorem kilkuset artykułów naukowych i kilkunastu książek, z których część jest tłumaczeniem kluczowych dzieł Duńczyka. Za swoją pracę przekładową i naukową otrzymał wiele nagród i wyróżnień, w tym ministerialnych. Liczne teksty publicystyczne i popularyzatorskie publikował m.in. na łamach „Teologii i Ambony”, „Przeglądu Ewangelickiego”, „Słowa i Myśli” czy „Zwiastuna Ewangelickiego”.
Karol H. Toeplitz był krytycznym, lecz zaangażowanym członkiem Kościoła. Zasiadał w synodzie diecezji pomorsko-wielkopolskiej oraz był członkiem Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP.
Pogrzeb odbył się 9 lipca 2024 roku na cmentarzu komunalnym w Sopocie. W kaplicy liturgię wstępną odprawił bp Adrian Korczago, teksty biblijne o nadziei odczytał rzymskokatolicki duchowny ks. Dariusz Ławek, a kazanie w oparciu o list apostoła Pawła do Filipian 2,12 wygłosił biskup diecezjalny prof. Marcin Hintz, który pobłogosławił urnę.
Na cmentarzu słowa pociechy wypowiedział bp Adrian Korczago w oparciu o tekst Psalmu 115,11: „Wy, którzy się boicie Pana, ufajcie Panu! On jest pomocą i tarczą ich”. Prawosławny duchowny ks. Dariusz Jóźwik zmówił modlitwę, a słowa pożegnania w imieniu uczniów zmarłego wypowiedział prof. Jacek Prokopski. Końcowego błogosławieństwa udzielił bp Marcin Hintz.
Zgodnie z wolą zmarłego uczestnicy pogrzebu zamiast kwiatów i wieńców przekazali ofiarę na Ewangelicki Dom Opieki Arka w Mikołajkach. Zmarły pozostawił żonę, córkę i syna oraz wnuczki, bliższą i dalszą rodzinę.
„Zwiastun Ewangelicki” 15-16/2024
