– 120 lat kościoła w Toruniu
Każdy jubileusz pozwala spojrzeć na nasze życie w szerszej niż zazwyczaj perspektywie – we wdzięczności za przeszłość i w nadziei na przyszłość. Stało się to udziałem toruńskich ewangelików – w niedzielę 16 czerwca 2024 roku mury kościoła św. Szczepana w Toruniu wypełniły się po brzegi parafianami, sympatykami i zaproszonymi gośćmi.
Świętowanie
Podczas uroczystości świętowania jubileuszu 120 lat kościoła byli obecni: biskup Kościoła Jerzy Samiec, biskup diecezji pomorsko-wielkopolskiej Marcin Hintz, a także, ze względu na historię tego miejsca – biskup Kościoła Ewangelicko-Reformowanego Semko Koroza. Nie zabrakło długoletniego byłego proboszcza ks. Jerzego Molina oraz „wychowanków” parafii: ks. Krzysztofa Mutschmanna z Sorkwit i ks. Pawła Melera z Wrocławia. Kościół Rzymskokatolicki reprezentował ks. Krzysztof Krzemiński, diecezjalny referent ds. ekumenizmu. Władze miejskie reprezentował wiceprezydent Torunia Rafał Pietrucień oraz radny miejski Wojciech Klabun.
Kazanie wygłosił biskup Kościoła Jerzy Samiec.
Pieśnią i modlitwą dziękowano wspólnie Bogu za Jego opiekę i prowadzenie, za wszystkich ludzi którzy tworzyli i tworzą nadal społeczność parafii, za ich oddanie, świadectwo wiary, talenty i możliwości.
Jubileuszowe obchody stały się okazją do zaprezentowania najnowszego wydawnictwa toruńskiej parafii, którym jest Przewodnik po dawnym ewangelickim Toruniu autorstwa Piotra Bireckiego i Jarosława Kłaczkowa, profesorów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Toruński kościół „solenizant” wrósł na stałe w tkankę gotyckiego Torunia. Dziś znajduje się w prestiżowej lokalizacji – na terenie Zespołu Staromiejskiego Torunia wpisanego w 1997 roku na listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO. Dzięki prowadzonym przez ostatnie lata pracom remontowym odzyskał swój blask i ponadczasowe piękno. Dzięki temu jego mury będą dla kolejnych pokoleń miejscem budowania społeczności wiary, nadziei i miłości.
Jak to się zaczęło
W dniu 17 kwietnia 1901 roku proboszcz parafii ewangelicko-reformowanej w Toruniu ks. Paul Arndt wraz z prezydium ówczesnej rady parafialnej wystosował pismo do cesarza, a jednocześnie króla pruskiego – Wilhelma II z prośbą o możliwość zakupu terenu pod budowę nowego kościoła. Jako lokalizację wskazano znaczące miejsce: leżącą wprawdzie poza zabudowanym obszarem ścisłego śródmieścia, ale za to przy trasie wiodą-cej z Rynku Staromiejskiego przez ul. Chełmińską do nowej Bramy Chełmińskiej przy dzisiejszej ul. Uniwersyteckiej – czyli głównej drodze dojazdowej z miasta przez pas fortyfikacji w stronę dzielnicy Mokre. Już w czerwcu 1901 roku Ministerstwo Wojny zgodziło się odstąpić teren ponad 1600 m2 za łączną sumę 15 352 marek. W ten sposób na terenie dawnej fosy miejskiej, zasypanej w 2 połowie XIX wieku, rozpoczęto budowę pięknego, choć kameralnego i skromnego neogotyckiego gmachu. Gdy kościół w 1904 roku został poświęcony, stał się siedzibą jednej z ośmiu (!) istniejących wówczas ewangelickich parafii na terenie Torunia. Tragiczne dzieje sprawiły, że w 1945 roku stał się już niestety jedynym ewangelickim kościołem w promieniu kilkudziesięciu kilometrów, a miejscowa parafia ewangelicko-augsburska została je-go gospodarzem. Dla upamiętnienia wszystkich ofiar II wojny światowej kościół nazwano imieniem św. Szczepana – pierwszego chrześcijańskiego męczennika.
Historia ewangelików w Toruniu sięga dużo dalej, bo czasów Reformacji – Wyznanie augsburskie przyjęto na mocy przywileju króla Zygmunta Augusta. W dawnym kościele ewangelickim Marii Panny spoczywa królewna Anna Wazówna, siostra króla Zygmunta III Wazy, która z powodu luterańskiego wyznania nie została pochowana na Wawelu. Z Torunia pochodził Samuel Bogumił Linde, autor Słownika języka polskiego.
Kościół służy parafii nieprzerwanie od czasów powojennych. Nieopodal, w dawnym kompleksie staroluterańskim, znajduje się siedziba parafii wraz z kaplicą zimową. Od 2015 r. proboszczem jest ks. Michał Walukiewicz.
zdjęcia Roman Sędzikowski
Dlaczego świętujemy jubileusze? Pozwalają nam zakorzenić się w rzeczywistości i zrozumieć że my, dzisiaj żyjący, mamy przywilej, by być częścią czegoś większego niż my sami. Większego niż indywidualne marzenia, dążenia i sukcesy.
120 lat istnienia kościoła to piękna okazja do dziękczynienia. Nie można jednak zamknąć ani określić jej w kilku tylko słowach, fotografiach lub wspomnieniach. To wielobarwny opis doświadczeń życia i wiary wszystkich tych, którzy tworzyli w jego murach społeczność nadziei i miłości. To wdzięczne spojrzenie na inicjatorów powstania i budowniczych kościoła, duchownych, katechetów, organistów, członków rad parafialnych, chórzystów oraz na wszystkie osoby zaangażowane w codzienne tworzenie i duchowy wzrost parafialnej społeczności.
To w tym kościele, wokół Słowa Bożego i sakramentów gromadziły się kolejne pokolenia wiernych. Tu spotykali się, by pieśnią i modlitwą budować się w wierze. W dobrych i złych dniach swojego życia tu doświadczali Bożej bliskości, pociechy i prowadzenia. Wierzymy, że dobry i łaskawy Bóg nadal będzie nas prowadził, chronił i błogosławił.
ks. Michał Walukiewicz
„Zwiastun Ewangelicki” 13-14/2024
