Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce zabrał głos w sprawie uniemożliwienia wikariuszce parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie ks. Wiktorii Matloch udziału w obchodach Międzynarodowego Dnia Holokaustu. Prawosławni duchowni zakwestionowali jej prawo do wypełnienia swoich obowiązków, powołując się na zasady swego Kościoła. Chodzi o list metropolity warszawskiego i całej Polski abpa Sawy z maja 2022 r., w którym – w związku z historyczną ordynacją kobiet luteranek na księży – napisał m.in., że Kościół Prawosławny „wstrzymuje udział swoich przedstawicieli w różnych spotkaniach ekumenicznych (…), na których obecne będą »prezbiterki«”.
Co roku, w rocznicę wyzwolenia hitlerowskiego obozu Auschwitz-Birkenau, w stolicy, w miejscu, gdzie było warszawskie getto, odbywa się modlitwa ekumeniczna z udziałem przedstawicieli różnych religii, wyznań i Kościołów. W tegorocznej uroczystości przedstawicielka Kościoła luterańskiego uczestniczyć miała w zastępstwie proboszcza parafii Świętej Trójcy ks. Piotra Gasia.
Na stronie bik.luteranie.pl ukazał się list Biskupa Kościoła zawierający oficjalne stanowisko w tej sprawie. Jego treść publikujemy poniżej.
Drogie Siostry i Bracia w Chrystusie,
w Warszawie 27 stycznia 2023 roku miał miejsce nieakceptowalny incydent zakwestionowania uczestnictwa reprezentantki Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce w uroczystościach Międzynarodowego Dnia Holokaustu pod pomnikiem Bohaterów Getta warszawskiego. Duchowni prawosławni postawili organizatorom alternatywę: albo oni nie wezmą udziału w uroczystości, albo duchowna naszego Kościoła. Wydarzenie to jest wyjaśniane zarówno z organizatorami (Fundacja Shalom), jak i z Polską Radą Ekumeniczną.
Chcę jednoznacznie podkreślić, że wszyscy duchowni naszego Kościoła – zarówno kobiety, jak i mężczyźni – mają te same prawa i obowiązki, wynikające z Chrztu Świętego i aktu ordynacji. Kościół będzie stanowczo bronił praw swoich duchownych przed przypadkami wykluczania ze względu na płeć czy wyznanie.
Każda duchowna, oficjalnie delegowana i biorąca udział w uroczystościach religijnych czy społecznych, reprezentuje Kościół. W wypadku kwestionowania przez kogokolwiek z zewnątrz jej mandatu, kwestionuje się jednocześnie autonomię macierzystego Kościoła, a więc nie tylko prawo do samostanowienia, prawa swobodnej delegacji i reprezentacji Kościoła, ale też powagę i status Kościoła w przestrzeni publicznej.
Gdyby pojawiały się próby wywierania nacisku w celu opuszczenia wydarzenia lub ograniczenia w nim udziału duchownej, zalecam stanowczy sprzeciw wobec pośredniego lub/i bezpośredniego wywierania presji na duchownych Kościoła.
Ponieważ każda sytuacja jest inna, dlatego ostateczna decyzja o wyborze konkretnego zachowania w danym momencie, należy do duchownej. To samo dotyczy duchownych mężczyzn. Proszę jednak o niezwłoczne informowanie o podobnych sytuacjach biskupów diecezjalnych oraz Biskupa Kościoła.
W przypadku organizowania nabożeństw ekumenicznych czy podobnych wydarzeń o charakterze otwartym, proszę o uwzględnianie czynnej roli kobiet duchownych oraz świeckich. W wypadku informacji ze strony partnera ekumenicznego, że udział duchownej lub świeckich jest dla niego przeszkodą w udziale w uroczystości proszę o poinformowanie go, że nie zmienimy naszego stanowiska i pozostawiamy mu wybór tego, czy bierze w niej udział, czy nie.
Dla nas priorytetowe jest dbanie o własną integralność i tożsamość. Ekumenizm w ewangelickim rozumieniu jest dążeniem do jedności w pojednanej różnorodności, a jako Kościół realizujemy nasze ewangelickie powołanie jedności opierając się na ewangelickim rozumieniu Kościoła, które odrzuca eklezjalny ekskluzywizm jakiejkolwiek tradycji wyznaniowej, także ewangelickiej. Nie ma powodów, dla którego Kościół ewangelicki miałby przedstawiać się takim, jakim nie jest, w imię bliżej nieokreślonej „ekumenicznej wyrozumiałości”.
W świetle powyższego nie możemy zgodzić się na kwestionowanie naszego prawa do własnego rozumienia urzędu duchownego. Wymaga tego również uczciwość wobec dialogu ekumenicznego, w którym Kościół Ewangelicko-Augsburski nie jest milczącym współuczestnikiem, ale pierwotnym animatorem i wciąż dynamicznym współtwórcą.
Mając nadzieję, że sytuacja z Warszawy pozostanie odosobnionym incydentem, życzę Wam radości z pełnienia służby dla naszego Pana Jezusa Chrystusa.
Jerzy Samiec
Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce
Warszawa, 21 lutego 2023 roku
„Zwiastun Ewangelicki” 5/2023