– rozmowa z Denisem Rakotozafy, biskupem Malgaskiego Kościoła Luterańskiego
Objął ksiądz urząd biskupa w trudnym czasie dla Kościoła, co się wydarzyło od tego dnia?
Z moim wyborem zbiegł się w czasie początek pandemii koronawirusa. Wprowadzenie w urzędowanie miało miejsce 6 grudnia 2020 roku. Koronawirus rozprzestrzeniał się u nas bardzo szybko i wiele osób zmarło, w tym były biskup Kościoła ks. David Rakotonirina oraz liczni księża i pracownicy kościelni. To był trudny czas, wielu ludzi opłakiwało nagłą i ogromną stratę w swoich rodzinach i Kościele. Na początku pandemii COVID-19, w marcu 2020 roku zamknęliśmy wszystkie nasze kościoły na kilka miesięcy, zgodnie z przepisami rządowymi o powstrzymywaniu rozprzestrzeniania się wirusa. Musieliśmy rozwiązać wiele problemów, w tym trudności w udzielaniu wsparcia finansowego dla duszpasterzy i katechetów.
Jak w tym czasie Kościół docierał do parafian?
Ponieważ mieliśmy ograniczenia w poruszaniu się, najpierw wykorzystywaliśmy telefony komórkowe, aby dotrzeć do naszych parafian. Transmitowaliśmy także niedzielne nabożeństwa w prywatnych i publicznych kanałach telewizyjnych oraz w radiu. Musieliśmy połączyć różne strategie, aby dotrzeć do jak największej liczby osób, zwłaszcza na obszarach wiejskich, ponieważ tam mieszkańcy mają ograniczony dostęp do nowoczesnych narzędzi komunikacji. Ale ludzie tęsknili za niedzielnymi wizytami w kościele, przeżywaniem wspólnoty z innymi wiernymi, doświadczeniem wspólnego śpiewu, wspólnej modlitwy – to wszystko jest bardzo ważne.
Ograniczenia związane z COVID-19 ostatnio złagodniały. Jaki to ma wpływ na Kościół?
W pełni ponownie otworzyliśmy nasze kościoły w lipcu 2021 roku. Nadal przestrzegamy wymogów zdrowia publicznego dotyczących dystansu społecznego, noszenia masek i stosowania środków odkażających. Frekwencja w kościele jest teraz bardzo wysoka. Wiele parafii, zwłaszcza w miastach, odprawia co niedzielę do czterech nabożeństw. W innych miejscach ludzie gromadzą się na zewnątrz pod drzewami. Wracamy więc do normalności, ale COVID-19 wciąż się rozprzestrzenia i musimy upewnić się, że ci, którzy chcą przyjść do kościoła, przestrzegają zasad ochrony.
Jedną z rzeczy, które uległy zmianie, jest udzielanie Komunii Świętej. W przypadku chleba jest to łatwe, ale w przypadku wina sprawa jest skomplikowana. Wcześniej używaliśmy jednego kielicha dla wielu osób. Podczas pandemii próbowaliśmy używać małych kielichów, ale było to zbyt drogie. Zapytaliśmy więc naszych parafian, a oni zaproponowali, że przyniosą z domu własne kubki. Nie jest to rozwiązanie na stałe i z pewnością nie jest idealne, ale dzięki temu ludzie mogą uczestniczyć w Wieczerzy Pańskiej. W naszej sytuacji to praktyczne rozwiązanie.
Jakie są długoterminowe priorytety Kościoła?
Od swoich początków w 1894 roku Malgaski Kościół Luterański cechował się dynamicznym ruchem przebudzeniowym, który znacznie wpłynął na rozwój Kościoła. Musimy jednak bardziej skoncentrować się na trwałości Kościoła. Na przykład nie mamy wystarczającej liczby duchownych, aby pełnić służbę w naszych rosnących parafiach, których mamy ponad 4000, a 70 procent z nich leży na terenach wiejskich. W niektórych miejscach księża są odpowiedzialni za sześć do dwunastu parafii, które są w odległości od 50 do 100 kilometrów. Musimy wzmocnić naszą edukację teologiczną i formację duszpasterzy. Jesteśmy szybko rozwijającym się Kościołem, który angażuje się szeroko w edukację, zdrowie, komunikację i rolnictwo. Siła naszej służby duszpasterskiej i pracy diakonijnej, i rozwojowej jest kluczowa dla przyszłości Kościoła.
Jak Kościół reaguje na suszę w południowej części kraju?
Cztery lata powtarzającej się suszy w południowym Madagaskarze przyniosły wielkie cierpienia w sześciu naszych diecezjach: wyschły rzeki, wszędzie piasek i kurz, na polach nic nie rosło, ludzie byli zmuszeni do jedzenia liści kaktusa. We wrześniu ub. roku, przy wsparciu naszych partnerów, w tym ŚFL i Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Słowacji, pomogliśmy najbardziej potrzebującym osobom. Rząd również udzielił pomocy, a i sytuacja się poprawiła, spadł wreszcie deszcz.
To kieruje moje myśli z powrotem do zrównoważonego rozwoju. Jako Kościół mogliśmy pomóc tylko tym nielicznym osobom, które przywódcy wiosek uznali za najbardziej potrzebujące. To trudne, kiedy widzisz tak wielu potrzebujących, ale możesz pomóc tylko 200 – maksymalnie 600 osobom! Jednym z naszych priorytetów jest inwestowanie w zrównoważone rolnictwo poprzez zakładanie banków nasion dla zróżnicowanych upraw, w tym odmian odpornych na suszę, na gruntach należących do Kościoła. Udostępniliśmy sześć pól na te nasiona i zamierzamy wspierać finansowo te społeczności, które będą te pola uprawiać.
Moim priorytetem jest realizacja ogólnokościelnego projektu dotyczącego samowystarczalności. Nie chodzi tylko o samowystarczalność w produkcji żywności, ale także o to, jak możemy inwestować w to, co Kościół posiada. Często oglądamy się na naszych partnerów za granicą, jednak sami posiadamy wiele nieruchomości. Musimy doprowadzić do tego, że wszyscy nasi duchowni na Madagaskarze będą otrzymywać jednakowe wynagrodzenia. W obecnej sytuacji życie na wsi jest trudne. Parafianie pracują bardzo ciężko, ale ziemia daje niewiele plonów lub wcale ich nie daje, przez co ludzie nie mają dość dla siebie i dla Kościoła.
W czerwcu 2021 r. Światowa Federacja Luterańska ustanowiła Fundusz Hélène Ralivao, aby uczcić pamięć pionierskiej pracy tej teolożki z Madagaskaru. Co to oznacza dla księdza?
Ralivao jest jedną z najsłynniejszych kobiet na Madagaskarze. Całe swoje życie poświęciła zaangażowaniu na rzecz pomocy innym ludziom. Jej śmierć w lutym 2020 roku to coś, czego nigdy nie zapomnimy. Powołanie funduszu jej imienia jest zaszczytem dla jej rodziny i dla Malgaskiego Kościoła Luterańskiego. Szczególne podziękowania składam więc ŚFL za przyznawanie stypendiów jej imienia, aby nasze kobiety i przedstawiciele młodego pokolenia mogli wyposażyć się w narzędzia do zwiastowania Ewangelii wszystkim ludziom.
Czym jest dla księdza przynależność waszego Kościoła do wspólnoty ŚFL?
Przynależność do ŚFL jest dla nas błogosławieństwem. ŚFL ma dla nas znaczenie na wielu poziomach, m.in. poprzez wsparcie diakonijne, którego nam udziela od wielu lat. Podczas pandemii, oprócz innych długoterminowych projektów wsparcia, otrzymaliśmy pomoc z Funduszu Szybkiego Reagowania na COVID-19. Będziemy nadal pracować razem we wspólnocie luterańskiej, aby uczynić wszystko, co możliwe, aby ludziom nieść Ewangelię.
Bp Denis Rakotozafy został wybrany na biskupa Malgaskiego Kościoła Luterańskiego (MLC) ponad rok temu. Jest członkiem Rady ŚFL.
Malgaski Kościół Luterański przystąpił do ŚFL w 1950 roku. Ma ponad 4 miliony członków i jest jednym z czterech głównych wyznań chrześcijańskich na Madagaskarze. Liczy 25 diecezji w kraju i jedną w Europie. Wysyła misjonarzy do Bangladeszu, Kamerunu, Papui-Nowej Gwinei, Tajlandii i Tanzanii, głównie jako księży lub pracowników diakonijnych w charakterze personelu medycznego.
tłum. Łukasz Barański
Wywiad pochodzi z www.lutheranworld.org. Światowa Federacja Luterańska publikuje tam serię wywiadów Głos wspólnoty, w których przedstawiani są przywódcy kościelni i pracownicy Kościołów członkowskich. Omawiają oni aktualne problemy i przedstawiają pomysły na budowanie pokoju i sprawiedliwości na świecie. Pokazują też, jak Kościoły i cała wspólnota mogą rozwijać swoją wiarę i zaangażowanie.
„Zwiastun Ewangelicki” 4/2022