– jesienna sesja Synodu Kościoła
W dniach 15-17 października 2021 r. w Warszawie synodałowie obradowali na 11. sesji XIV kadencji Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. Po długiej przerwie odbyła się ona stacjonarnie, choć dopuszczono też możliwość uczestnictwa przez Internet. Od jesieni 2019 roku odbyły się cztery sesje na platformie do wideokonferencji.
Piątkowe obrady rozpoczęły się nabożeństwem, kazanie wygłosił ks. Marcin Orawski, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej we Wrocławiu. W swoim rozważaniu opartym o tekst Ewangelii Jana 5,39-42 nawiązał do aktualnych dyskusji na temat migrantów i LGBT oraz podziałów, jakie przebiegają nie tylko w polskim społeczeństwie, ale także przez wspólnoty i parafie. „Wydaje się, że wiele rozgraniczeń nie przebiega dziś między Kościołami czy wspólnotami chrześcijańskimi, ale w ich poprzek. Podzieleni są katolicy, ewangelicy i ewangelikalni. Bywamy wewnętrznie poróżnieni odnośnie praw człowieka, rozumienia wolności, patriotyzmu, a nawet ekumenizmu” (całe kazanie).
Na tę sesję nabożeństwa, rozmyślania i modlitwy przygotowali duchowni i świeccy – przedstawiciele diecezji wrocławskiej. Modlitwę i rozważanie w piątek wieczorem prowadził Łukasz Cieślak z Wrocławia, w sobotę rano Katarzyna Bruzi z Wałbrzycha, a w sobotę wieczorem ks. Robert Sitarek z Kłodzka. Niedzielne nabożeństwo odprawił biskup diecezjalny Waldemar Pytel.
Sprawozdania
Jak zawsze na początku przedstawione zostały sprawozdania z działalności głównych organów Kościoła, czyli rady synodalnej, biskupa Kościoła i konsystorza.
Prezes synodu ks. Adam Malina wyraził radość, że po długiej przerwie udało się zorganizować stacjonarną sesję: „Rada synodalna podtrzymała wcześniejsze ustalenia o zwołaniu sesji stacjonarnej do Warszawy na 15-17 października 2021 r. Uczyniła to mimo uzasadnionych obaw co do takowych możliwości. Mam nadzieję, że uda nam się wykorzystać ten czas w sposób najlepszy z możliwych i przeprowadzić dyskusję na wiele ważnych dla Kościoła tematów”. Omawiając posiedzenia rady synodalnej powiedział: „Spotykaliśmy się często, ale z przyczyn logistycznych postawiliśmy na obrady online. Okazuje się bowiem, że w małym gronie – 5 osób – bez problemu można poruszyć i przeprowadzić debatę na różne, czasem bardzo poważne tematy. Sytuacja staje się odmienna w przypadku gremiów większych liczebnie”.
Poinformował między innymi o ustaleniu ostatecznego brzmienia tematów kolejnych lat, nawiązujących do głównych haseł Zgromadzenia Ogólnego Światowej Federacji Luterańskiej w Krakowie w 2023 roku. Będą one następujące: 2022 – ROK JEDNOŚCI „Jedno ciało – Duch Święty tworzy jedność”; 2023 – ROK POJEDNANIA „Jeden Duch – Duch Święty daje pojednanie”; 2024 – ROK NADZIEI „Jedna nadzieja – Duch Święty odnawia”.
Omówił też prace nad wnioskami złożonymi na poprzednich sesjach, które przygotowane zostały na bieżącą sesję. Wskazał też na współpracę z komisjami synodalnymi, które przygotowały swoje opinie dotyczące tych wniosków.
Z kolei biskup Kościoła Jerzy Samiec w swoim sprawozdaniu przedstawił m.in. sprawy międzynarodowe i personalne, wskazał na najważniejsze wydarzenia ostatnich miesięcy. Podsumowując ostatnie miesiące stwierdził: „Na pewno do najważniejszych należy przebudowa sposobu myślenia i »zaprzyjaźnienie się« z Kościołem w sieci. Aczkolwiek widzimy dużą tęsknotę i potrzebę spotykania się bez pośrednictwa Internetu, to jednak spora część wiernych przyzwyczaiła się do pozostania w domu i brania udziału w życiu religijnym poprzez platformy internetowe. Na pewno wyzwaniem będzie praca duszpasterska z ludźmi po przeżyciu traumy. Takie trudne doświadczenia występują już w skali masowej. Trauma dotyczy nagłej śmierci, zmian pochorobowych, zmian sytuacji majątkowej po stracie firmy, czy pracy. Nie wiem, czy nasi duchowni przygotowują się do nowych wyzwań z tym związanych.
Pandemia wpłynęła również na sposób zarządzania Kościołem. Odkryliśmy potencjał spotkań zdalnych, które mają wiele zalet biorąc pod uwagę nasze rozproszenie. Uzyskaliśmy łatwość organizowania spotkań gremiów kierowniczych, ale również komisji, grup zainteresowań. Jestem przekonany, że coraz częściej będą powstawały np. grupy biblijne, w których będą brali udział ludzie z całej Polski lub nawet świata.
Udało się rozpocząć studia podyplomowe dla przyszłych katechetów w ChAT. To bardzo ważne, bo jest to kierunek kształcenia przyszłych świeckich współpracowników prowadzących lekcje religii w naszych parafiach”. Działalność konsystorza w minionych miesiącach omówił wiceprezes Adam Pastucha.
Sprawozdanie z przygotowań do Zgromadzenia Ogólnego Światowej Federacji Luterańskiej w Krakowie w 2023 roku złożyła przewodnicząca komitetu krajowego Anna Wrzesińska. W ramach przygotowań krajowych powołano komitet krajowy w składzie (alfabetycznie): ks. Tymoteusz Bujok – Ogólnopolski Duszpasterz Młodzieży, Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska – rzeczniczka prasowa, bp diecezji cieszyńskiej Adrian Korczago, Zofia Niemczyk – przedstawicielka młodzieży, bp diecezji katowickiej Marian Niemiec, Jolanta Palowska – przedstawicielka parafii w Krakowie, bp Kościoła Jerzy Samiec, Anna Wrzesińska – koordynatorka kontaktów zagranicznych Kościoła.
Kolejną ważną decyzją było powołanie 1 października 2021 r., po dwuetapowym procesie rekrutacji, krajowego koordynatora. Funkcję tę objęła Małgorzata Zachraj z parafii w Jastrzębiu-Zdroju.
Od 1 listopada 2021 r. w pomieszczeniach parafii w Krakowie funkcjonuje biuro Zgromadzenia Ogólnego ŚFL.
Rozumienie urzędu kościelnego
W związku z wieloma różnymi pytaniami na temat rozumienia urzędu kościelnego stawianymi na poprzednich sesjach synodu postanowiono w 2019 roku powołać synodalny zespół ds. rozumienia urzędu duchownego. Po wielu spotkaniach z różnymi grupami w Kościele oraz po analizie dokumentów powstał obszerny dokument podsumowujący luterańskie myślenie o urzędzie. Został on przekazany synodałom przed obradami.
Zestaw postulatów zespołu ds. urzędu kościelnego na jesiennej sesji synod zaakceptował. Mają one charakter programowy, to jest definiują zagadnienia i obszary pojmowania urzędu kościelnego, które wymagają przemyślenia i wypracowania nowych rozwiązań. W postulatach zespołu można wydzielić dwie części. Pierwsza odnosi się do zasadniczego, teologicznego rozumienia urzędu kościelnego, druga zaś do praktycznych uwarunkowań jego sprawowania. Szczegółowe podsumowanie prac zespołu ukaże się w „Kalendarzu Ewangelickim 2022”.
Kobiety i mężczyźni mogą być księżmi
Ważnym punktem obrad było rozpatrzenie wniosku synodalnej komisji kobiet, zgłoszonego na poprzedniej sesji, który wprowadza zrównanie praw duchownych poprzez wprowadzenie możliwości ordynacji kobiet na posługę księdza.
Przedstawicielki komisji wraz z wnioskiem przedstawiły film Dlaczego TAK?, w którym za ordynacją kobiet na księży wypowiadają się bp Jan Cieślar, bp Marian Niemiec, ks. Marcin Orawski oraz ks. Tomasz Wigłasz. Po filmie rozpoczęła się dyskusja. Wypowiadali się zwolennicy i przeciwnicy takiej nowelizacji prawa. Kilkakrotnie wskazywano, że jedyna różnica między diakonem i księdzem jest obecnie w tym, że diakoni nie mają możliwości samodzielnego prowadzenia parafii, czyli przejścia ścieżki administracyjnej od wikariusza do proboszcza.
Synod Kościoła w tajnym głosowaniu opowiedział się za wprowadzeniem ordynacji kobiet na księży. Za wnioskiem głosowało 45 osób, 13 było przeciw, 1 głos był wstrzymujący. Zgodnie z prawem, uchwalenie zmiany Zasadniczego Prawa Wewnętrznego wymagało uzyskania większości 2/3 głosów obecnych synodałów.
Dyskusja na temat ordynacji kobiet w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce toczyła się z przerwami od ponad 70 lat. Od 1963 roku absolwentki teologii wprowadzane były w urząd nauczania kościelnego, dzięki czemu nauczały, odprawiały nabożeństwa i zajmowały się pracą duszpasterską w parafiach. Od 1999 r., dzięki kolejnym zmianom w prawie, kobiety w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce mogły być duchownymi w posłudze diakona. W parafiach prowadziły nabożeństwa, udzielały chrztów i ślubów, prowadziły pogrzeby. Nie mogły udzielać jednak Sakramentu Komunii Świętej. To zmieniło się uchwałą synodu w 2016 roku. W 2008 roku synodalna komisja teologii i konfesji stwierdziła, że nie istnieją przeszkody natury teologicznej w ordynowaniu kobiet na posługę księdza.
Po głosowaniu biskup Kościoła Jerzy Samiec zaapelował, aby pamiętać zarówno o osobach, które głosowały za, jak i przeciw ordynacji, aby została zachowana jedność w Kościele. Z kolei prezes synodu ks. Adam Malina wyraził nadzieję, że dzięki tej decyzji Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce, zachowując swoją tożsamość, będzie mógł zdecydowanie głosić Ewangelię o Jezusie Chrystusie.
Uchwała przyjęta przez synod oznacza, że od 1 stycznia 2022 roku panie diakon będą mogły zgłaszać do konsystorza wnioski o wprowadzenie w posługę księdza, później rozpoczyna się dla nich okres wikariatu na zasadach ogólnych.
Inne uchwały
Ważnym zadaniem w czasie jesiennych obrad jest uchwalenie budżetu Kościoła na następny rok. Po dyskusji synod przyjął budżet na 2022 rok, który przedstawił wiceprezes konsystorza Adam Pastucha.
Synod uzupełnił też Regulamin Obrad Synodu Kościoła doprecyzowując sposób pracy nad budżetem Kościoła na kolejny rok. Określono szczegółowo ramy czasowe związane ze składaniem wniosków i ustaleniem projektu budżetu przez konsystorz.
Kolejna uchwała dotyczyła zmian w Prawie Finansowym. Synodałowie przegłosowali uszczegółowienie przepisów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez parafie w różnych formach prawnych. Synod przyjął też uregulowania dotyczące urlopów macierzyńskich, rodzicielskich i tacierzyńskich.
Synodałowie zaakceptowali też nowy skład kapituły Nagrody Kościoła im. królewny Anny Wazówny. W jej skład wchodzą aktualnie: biskup Kościoła Jerzy Samiec, bp Ryszard Bogusz, Izabela Główka-Sokołowska, Aldona Karska i ks. Karol Macura, który zastąpił zmarłego w ubiegłym roku bpa Jana Szarka.
Sytuacja na granicy z Białorusią
Synod przez aklamację przyjął uchwałę w sprawie wsparcia dla osób na granicy z Białorusią. Czytamy w niej m.in.: „»Zapewniam was, to, co uczyniliście jednemu z tych braci Moich najmniejszych, Mnie uczyniliście«, Ewangelia Mateusza 25,40. Jako chrześcijanie ewangelicy czujemy zobowiązanie słowami naszego Pana Jezusa Chrystusa, który pozostawił swoim wyznawcom jasne wskazanie, by troszczyć się o najsłabszych i ujmować się za tymi, którzy nie mają głosu. Pośród nich w biblijnym przekazie szczególne miejsce zajmują migranci i uchodźcy”.
zdjęcia: Michał Karski
„Zwiastun Ewangelicki” 21/2021
