miniatura

W Sierakowie Słupskim poświęcono lapidarium znajdujące się w sąsiedztwie dawnego cmentarza ewangelickiego. Oficjalne otwarcie z udziałem władz samorządowych odbyło się 18 czerwca 2021 r. W uroczystości oprócz lokalnych władz, przedstawicieli mniejszości niemieckiej oraz byłych słupszczan udział wzięli proboszczowie: parafii rzymskokatolickiej w Kobylnicy ks. Marek Konkol oraz ewangelicko-augsburskiej w Słupsku , który dokonał aktu poświęcenia lapidarium.

„Stawiacie kroki w miejscu, w którym historia spotyka się z teraźniejszością. Wybudowane tu lapidarium, pierwsze w gminie Kobylnica, jest wyrazem hołdu, jaki obecne pokolenia chcą oddać dawnym mieszkańcom tej wsi. Jest to więc miejsce wyjątkowe. Przedsięwzięcie inne niż wszystkie. O podwójnym znaczeniu. Przywracające pamięć o historii – niekiedy trudnej, ale o historii ziemi, na której żyjemy. Lapidarium jest symbolem – teraźniejszości odwołującej się do przeszłości z przeznaczeniem dla przyszłości” – stwierdził Leszek Kuliński, wójt gminy Kobylnica.

ks. Wojciech Froehlich

Lapidarium ma utrwalić historię niemieckich – ewangelickich mieszkańców tej wsi. Na obszarze 25 arów chowano zmarłych mieszkańców Sierakowa oraz okolicznych miejscowości. Wszyscy byli wyznania ewangelickiego. Nie zachowały się źródła, które wskazywałyby, kto dokładnie pochowany został na tym cmentarzu. Przedwojenną nekropolię zlikwidowano w latach siedemdziesiątych XX wieku. Przez ten czas pozostałości nagrobków porosła zieleń, a wiele z nich przez lata zapadło się w grunt. W czerwcu 2020 r. członkowie Słupskiego Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego „Gryf” odnaleźli w tym miejscu kilka krzyży. Po oczyszczeniu i konserwacji umieszczono je w tworzonym lapidarium, którego budowę rozpoczęto jesienią 2020 r. Prace zakończyły się z końcem kwietnia 2021 r. Budowę lapidarium w całości sfinansowano z budżetu samorządu gminnego. Rewitalizacja terenu polegała w głównej mierze na budowie muru z cegły klinkierowej, w który wkomponowano odnalezione metalowe krzyże. Ponadto do miejsca pamięci doprowadzono podest, a wzdłuż niego ustawiano pozostałości nagrobków oraz tablice informacyjne. Uporządkowano także otoczenie wokół samego lapidarium. Oczyszczono i wyrównano skarpę, jak również zadbano o roślinność. Dodatkowo zamontowano ławki zachęcające do odpoczynku i zadumy.


Sierakowo Słupskie (niem. Zirchow) to jedna z najstarszych wsi w powiecie słupskim. Pierwszą wzmiankę o niej znaleźć można już w 1287 r. w dokumentach księcia Mszczuja, które potwierdzają nadanie wsi klasztorowi w Bukowie. Do dzisiaj nie zachowało się zbyt wiele pisanych źródeł o historii tego miejsca. Na przełomie XVIII i XIX w. musiała być to jednak już miejscowość znacznych rozmiarów, gdyż w tym czasie w wiosce istniały aż trzy nekropolie. Sierakowo wraz z przyległymi gruntami zajmowało wtedy powierzchnię 549 hektarów. Według spisu powszechnego z 17 maja 1939 r. w Sierakowie mieszkały 402 osoby.

Wszyscy mieszkańcy wioski byli ewangelikami i należeli do parafii w Sierakowie Słupskim, a tym samym do diecezji (superintendentury) Słupsk Nowe Miasto, obejmującej lewobrzeżną część Słupska i zachodnią część powiatu słupskiego ziemskiego. Parafia skupiała mieszkańców 5 miejscowości: Kończewo (niem. Kunsow), Kuleszewo (Kulsow), Łosino (Lossin), Zajączkowo (Sanskow) i Zagórki (Brackenberg). W 1940 r. parafia liczyła 1819 wiernych. Wybudowany w XV w. kościół w Sierakowie Słupskim należy do najstarszych budowli sakralnych w regionie słupskim.

Koniec wojny rozpoczął kres niemieckiego osadnictwa na tym terenie. Radzieckie czołgi oraz piechota wkroczyły do Sierakowa od strony Kończewa. Doszło wówczas do potyczki z oddziałem niemieckim, co kilka osób przypłaciło życiem. Wskutek walk zniszczeniu uległo kilka budynków i zagród. Pierwsi polscy osadnicy przybyli do wsi w maju 1945 roku. Zaledwie kilka miesięcy później rozpoczęły się wysiedlenia ludności niemieckiej za Odrę. Ostatnim ewangelickim proboszczem w Sierakowie był ks. Siegfried Finkbein, który został deportowany 1 września 1946 r. Po wysiedleniu był pastorem w parafii w Stederdorf. Zmarł 4 lutego 1978 r.

Lapidarium znajduje się w sąsiedztwie dawnego cmentarza, który mieścił się na ówczesnym wschodnim skraju wsi. Jego granicę wytyczały drzewa świerkowe, a na teren pochówkowy od strony północnej prowadziła aleja obsadzona świerkami. Z odpowiednika dzisiejszych ksiąg wieczystych, które znajdują się w słupskim oddziale Archiwum Państwowego w Koszalinie, wiadomo, że cmentarz wydzielony został z prywatnego majątku rodziny Simersów na przełomie lat 1892/1893 z przeznaczeniem na urządzenie nekropolii i został przekazany w zarząd sołectwu Sierakowo.

„Zwiastun Ewangelicki” 15-16/2021