miniatura

– szukamy nowych dróg

Kolejne tygodnie zmagamy się z pandemią koronawirusa. Pod koniec kwietnia władze państwowe wprowadziły zmiany w przepisach kształtujących nasze życie w tych trudnych czasach. Od 20 kwietnia 2020 r. zmieniono między innymi przepisy związane z odprawianiem nabożeństw. Pojawiła się możliwość, aby w kościołach i kaplicach podczas „sprawowania kultu” przebywała 1 osoba na 15 m2. Podczas całego nabożeństwa należy pozostawać w maseczkach zakrywających usta i nos, a przed wejściem zdezynfekować ręce. Te rozwiązania były krokiem do przodu. W sprawie pewnych korekt w tych przepisach 30 kwietnia br. reprezentanci Kościołów chrześcijańskich (Polska Rada Ekumeniczna i Kościół Rzymskokatolicki) oraz Muzułmańskiego Związku Religijnego wystosowali list do premiera Mateusza Morawieckiego.

Nabożeństwa

Decyzję o wznowieniu nabożeństw władze kościelne pozostawiły w gestii proboszczów i rad parafialnych – w porozumieniu z władzami diecezjalnymi, zalecając jednocześnie roztropność i kierowanie się chrześcijańską odpowiedzialnością za bliźniego. Nie wprowadzono jednego rozwiązania ze względu na odmienną sytuację w poszczególnych diecezjach. Parafie bardzo różnią się liczbą wiernych i wielkością budynków sakralnych.

Tam, gdzie parafie są duże, wyliczenie liczby uczestników nabożeństwa według powierzchni budynku skutkuje tym, że nie wszyscy parafianie mogliby uczestniczyć w nabożeństwie. Ze względu na to, że trudno wyobrazić sobie „reglamentowanie” udziału w nabożeństwie, w diecezji cieszyńskiej i znacznej części diecezji katowickiej nabożeństw nie wznowiono.

W innych diecezjach jest tak, że kościoły są duże, a liczba parafian mniejsza. W takich wypadkach od niedzieli 3 maja część parafii zaczęła ponownie odprawiać nabożeństwa. Czasami prowadzone są zapisy na nabożeństwa, aby kontrolować liczbę uczestników.

Część parafii zrezygnowała już z transmisji nabożeństw w Internecie m.in.: Sopot, Giżycko, Piła. Inne starają się rozwijać i poprawiać jakość przekazu. W Łodzi udało się zakupić sprzęt, aby nabożeństwa był realizowane w jakości HD. W Golasowicach od 10 maja transmisje są już prowadzone z kościoła, dzięki doprowadzeniu tam światłowodu. Na lepszy sprzęt zbiera pieniądze m.in. parafia w Wiśle-Czarnem oraz w Wiśle-Malince.

TVP3 kontynuuje emisję nabożeństw ewangelickich w niedziele o godz. 13.00. To daje możliwość uczestniczenia w nabożeństwie osobom, które nie korzystają z Internetu. W 2. Niedzielę po Wielkanocy – 26 kwietnia nabożeństwo nadano ze Szczecina, w 3. Niedzielę po Wielkanocy, 3 maja – z Bydgoszczy oraz w 4. Niedzielę po Wielkanocy, 10 maja – z Pasymia na Mazurach. W ten sposób reprezentowane są kolejne diecezje naszego Kościoła.

W Szczecinie (diecezja wrocławska) nabożeństwo prowadzili miejscowi duchowni: diakon Izabela Sikora i ks. Sławomir Sikora. Członkowie parafii czytali teksty biblijne i modlitwy. W nabożeństwo włączony był też specjalny przekaz dla najmłodszych. W Bydgoszczy (diecezja pomorsko-wielkopolska) nabożeństwo prowadzili: miejscowy proboszcz ks. Marek Loskot i ks. Marcin Rayss, kazanie wygłosił bp Marcin Hintz. Zaangażowano także członków parafii.

Wybór nabożeństw na YouTubie

W liturgii nabożeństwa w pasymskim kościele oprócz proboszcza ks. Witolda Twardzika uczestniczyła diakon Halina Radacz z Żyrardowa, a kazanie wygłosił bp Paweł Hause. Przypominając trudne dzieje mazurskich ewangelików, wskazał nie tylko na mazurskie śpiewniki – ważne świadectwo wiary, ale też na współczesne życie parafialne obfitujące w muzyczne wydarzenia.

W diecezji mazurskiej podczas konferencji duchownych podjęto decyzję, że tam, gdzie to możliwe, wznowione zostaną nabożeństwa Słowa Bożego. Sytuację w pasymskiej parafii miejscowy proboszcz przedstawia następująco: „Nasz kościół jest duży w stosunku do liczby parafian, nie było więc problemu z powrotem do nabożeństw. Taka jest w ogóle specyfika naszej diecezji. Powierzchnia kościoła to 700 m2, a zatem w Pasymiu może być obecnych 46 wiernych. Wszyscy parafianie, którzy chcieli i mogli przyjść do kościoła, zmieścili się. W czasie nabożeństwa telewizyjnego gościliśmy cztery osoby z sąsiedniej parafii w Szczytnie. Podobnie jest w filiale w Dźwierzutach – kościół liczy 350 m2. W obu wznowiliśmy nabożeństwa, nie odbywają się tylko z oczywistych względów nabożeństwa domowe w Jedwabnie”.

Nabożeństw nie będzie na razie w Olsztynie, m.in. ze względu na konieczność nie do końca bezpiecznego dojeżdżania do kościoła komunikacją publiczną, oraz w Białymstoku, gdzie kaplica jest niewielka. W Ostródzie nabożeństwa ze względów lokalowych nie odbywają się w siedzibie parafii, ale w filiałach, gdzie kościoły są większe, m.in. w Łęgutach czy Pasłęku. W liczebniejszych parafiach myśli się o odprawianiu więcej niż jednego nabożeństwa, jak na przykład w parafii w Mrągowie, gdzie tak napisano na parafialnym Facebooku: „W przypadku, gdy liczba wiernych chcących wziąć udział w nabożeństwie będzie przekraczała pojemność kościoła (wg norm ustalonych na czas epidemii), to planujemy zorganizować drugie nabożeństwo w porze popołudniowo-wieczornej”.

Niedzielne, radiowe nabożeństwa na żywo w czasie pandemii transmitowane są na antenie Radia Olsztyn. Można ich słuchać także za pośrednictwem radiowej strony internetowej www.ro.com.pl. Co niedzielę oprócz porannej mszy rzymskokatolickiej transmitowana jest msza greckokatolicka o godzinie 20.00 i ewangelickie nabożeństwo o godz. 21.00. „To jest całkiem dobra pora, bo teraz ludzie siedzą wieczorami w domach” – mówi ks. Łukasz Stachelek, proboszcz w Olsztynie. Transmisje odbywają się z olsztyńskiego kościoła. „Zwykle jest nas z technikiem pięć osób. Prowadzący liturgię, zwykle to jestem ja, chyba że mam kazanie, to proszę o to któregoś z kolegów, duchowny wygłaszający kazanie – kolejno według harmonogramu wszyscy są zaproszeni. Do tego organista Wiktor Żołnierek i nasza pani kantor Anita Wencłak, do której należą odpowiedzi zboru” – wyjaśnia olsztyński proboszcz. Ponieważ radio udostępnia swoją antenę czasowo, największym wyzwaniem była jak dotąd niedziela 3 maja. „Do ostatniej chwili nie było wiadomo, czy się ono odbędzie, a wątpliwości rozwiał dopiero technik, który zadzwonił, że dojeżdża do kościoła. Bez organów, ale z panią kantor, która zdążyła przyjechać, nabożeństwo się odbyło” – opowiada ks. Łukasz Stachelek. Mazurscy ewangelicy mają nadzieję, że także po pandemii radiowe nabożeństwa, tak zupełnie nie znikną z anteny.

Nabożeństwo w Pasymiu

Inne rodzaje spotkań parafialnych, lekcje religii, czy szkółki dla dzieci dalej się nie odbywają. Coraz więcej parafii prowadzi także w Internecie spotkania biblijne, spotkania modlitewne, spotkania dla zainteresowanych luteranizmem czy nawet próby chóru. Organizowane są spotkania dla różnych grup wiekowych. Wiele z tych inicjatyw opisaliśmy w poprzednich numerach „Zwiastuna Ewangelickiego”.

Codziennie z Biblią

Chrześcijańska Telewizja Internetowa (ChTI), prowadzona na YouTubie przez parafie w Gliwicach i Bytomiu-Miechowicach, przed pandemią nadawała rozmyślania tygodniowe, które obecnie przekształcono w codzienne rozważanie Słowa Bożego. W dniu 16 marca tak zapowiadał zmianę ks. Mirosław Czyż z Pszczyny: „Zmotywowało nas to, jak wielu wiernych, którzy nie mogli z powodu pandemii przyjść do kościoła, uczestniczyło w nabożeństwach internetowych. Dlatego w tym trudnym czasie chcemy od dzisiaj codziennie opowiadać wam o Bożym Słowie i razem się modlić”. Rozważania nagrywają duchowni z różnych parafii diecezji katowickiej, ale nie tylko. Wśród kaznodziejów znaleźli się także duchowni z diecezji cieszyńskiej, mazurskiej, pomorsko-wielkopolskiej, wrocławskiej, warszawskiej.

„Przedtem ograniczaliśmy się do miejscowych duchownych, ale po dwóch tygodniach okazało się, że zaczęlibyśmy się w obrębie diecezji katowickiej powtarzać, a przecież takie nagranie jest czasochłonne, wymaga przygotowania się. Rozszerzyliśmy więc krąg duchownych – mówi ks. Marcin Makula, który od trzech lat zajmuje się w ChTI koordynacją nagrań. – Każdy ksiądz i diakon może wybrać sobie termin i wpisać się w tabelce dostępnej na dysku „w chmurze”, czyli w Internecie. Wysłaliśmy też pismo do wszystkich biskupów diecezjalnych z prośbą o rozpropagowanie Codziennika wśród duchownych”.

Audycja cieszy się dużą popularnością. Przed pandemią, gdy pojawiała się raz w tygodniu, notowano 300 wejść, obecnie codziennie ma około 600 słuchaczy. Prowadzący mają sygnały, że ludzie często słuchają rozważań w drodze do pracy, od siódmej do dziewiątej wejść jest najwięcej. Cenią sobie to, że na przykład jadąc autem mogą się pomodlić, że otrzymują wskazania i dobrą energię na cały dzień.

W rozważaniach, które przygotowywane są w oparciu o wersety z biblijnego przewodnika Z Biblią na co dzień, duchowni odnoszą się do bieżących wydarzeń wpływających na życie parafialne. Większość prowadzi swoje nagrania na tle wnętrza kościoła, jego widoku zewnętrznego lub parafialnej kancelarii. Mówiący na podstawie Listu do Efezjan o potrzebie budowania wspólnoty ks. Dariusz Chwastek z Nowego Sącza odwoływał się do lokalnej wielokulturowej historii mając za plecami nowosądecki zamek. Wiosenna aura skłania księży do wyjścia do parafialnych ogrodów. Wskazując na budząca się do życia przyrodę, mówcy odnosili się m.in. do radości płynącej ze zmartwychwstania i nowego życia w Chrystusie. Ze swojego ulubionego miejsca, czyli gliwickich pól rzepakowych, powitał słuchaczy ks. Andrzej Wójcik, zachęcając do dziękczynienia Bogu za wszystko, co On nam daje: „Śpiewające ptaki i zapach, który chętnie bym wam przekazał, gdyby się dało, przyroda, która obudziła się do życia – popatrzcie, jak pięknie Pan Bóg stworzył ten świat”.

Chrześcijańska Telewizja Internetowa, ks. Andrzej Wójcik rozważa Słowo Boże

Niektóre odcinki są w różny sposób urozmaicane, jeden rozpoczęła na przykład piosenka w wykonaniu diecezjalnego chóru dziecięcego (nagrana w 2017 roku), w innym rozważającej biblijne wersety o Dobrym Pasterzu diakon Dorocie Obracaj towarzyszyła kukiełkowa postać niosąca na ramionach owieczkę. „Nie narzucamy formy nagrania, prosimy tylko, żeby kaznodzieja ubiór dostosował do sytuacji i miejsca nagrania. Jedyne ograniczenia to czas trwania – około pięciu minut. Staramy się, żeby nagranie było gotowe 24 godziny przed emisją, wtedy powinni dostać je montażyści – Piotr Bizoń lub Przemysław Śmieja z gliwickiej parafii” – mówi ks. M. Makula. Inicjatorzy Codziennika planują przygotowywać rozmyślania przynajmniej do końca czerwca, ale niewykluczone, że dłużej.

Modlitwa

Nie zapominamy o modlitwie. Nie możemy się spotykać, aby się razem modlić. Pojawiają się więc inicjatywy, które proponują wspólną modlitwę o wyznaczonej godzinie. Pisaliśmy już o takiej inicjatywie w Giżycku. Do modlitwy zachęca także w każdy wtorek i piątek o 19.00 ks. Marcin Makula z Golasowic oraz Paweł Gaś. Na YouTubie publikowane są nagrania modlitwy z akompaniamentem muzycznym. Ks. Marcin Makula zachęca do przysyłania swoich intencji modlitewnych, które zostaną dołączone do tej wspólnej modlitwy. „Dlatego prosimy: jeśli są osoby, o które powinniśmy się modlić; sprawy, z którymi może nie dajecie sobie rady; dziękczynienia, które chcielibyście głośno wyrazić; uwielbienie, którym chcielibyście się podzielić. Niezależnie skąd, z jakiego Kościoła czy parafii jesteście – napiszcie do nas. Czekamy na Wasz odzew i wspólną modlitwę” – można przeczytać o akcji Nasze wspólne modlitwy na Facebooku parafii w Golasowicach.

W tym szczególnym czasie modlitwa o ustanie epidemii prowadzona jest w diecezji cieszyńskiej. Codziennie o godzinie 20.00 rozbrzmiewają dzwony z kościołów i kaplic. Dzwony są zachętą: „Zasiądźcie do wspólnej modlitwy ze swoimi najbliższymi w waszych domach. W swoim oknie postawcie zapaloną świecę” – zapraszają organizatorzy z parafii w Cieszynie. Ma to być wspólna modlitwa o ustanie epidemii, o wszystkich chorych i poddanych kwarantannie, o pracowników służby zdrowia, o rodziny i najbliższych. „Dzwony pokoju” rozbrzmiewają też o godzinie 18.00 w niektórych parafiach diecezji mazurskiej i jak mówi bp Paweł Hause, są dobrze przyjmowane także przez katolickich mieszkańców poszczególnych miejscowości.                                   

Zbieranie informacji do tego numeru zakończyliśmy 13 maja 2020 r. Wszystkie linki do opisanych inicjatyw i wielu innych oraz listę nabożeństw w Internecie można znaleźć  w tekście Życie parafialne w domu.

Polecamy także inne części relacji z życia parafialnego w czasach pandemii. O działaniach Diakonii Polskiej przeczytacie w tekście Potrzeb wcale nie ubyło.

„Zwiastun Ewangelicki” 10/2020