– Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan 2020
Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan (TMJCh) odbywa się co roku między 18 a 25 stycznia. To czas, gdy chrześcijanie różnych wyznań spotykają się na całym świecie na ekumenicznych nabożeństwach, modlitwach, konferencjach, koncertach i innych wydarzeniach. W wielu miejscowościach w Polsce nabożeństwa i spotkania ekumeniczne odbywały się także po 25 stycznia.
Pierwsze pomysły międzywyznaniowych modlitw o jedność chrześcijan pojawiły się w XIX wieku. Modlitewny Tydzień w obecnym terminie odbywa się od 1908 r. z inicjatywy ks. Paula Wattsona. Ideę tę w latach 30. XX wieku rozpropagował o. Paul Couturier. Mający już ponad stuletnią tradycję Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan stał się cyklicznym świętem ekumenizmu. Zwyczajem przyjętym na nabożeństwach w ramach TMJCh jest gościnna wymiana kaznodziei – w kościele danego wyznania kazanie wygłasza duchowny innego wyznania.
Co roku na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan przygotowywane są materiały z tekstami biblijnymi, rozważaniami, modlitwami, propozycjami liturgii nabożeństw itp. Od 1966 r. materiały te razem przygotowują Komisja „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów oraz Papieska Rada ds. Popierania Jedności Chrześcijan. Polską wersję broszury z materiałami od 1998 r. wspólnie opracowują Polska Rada Ekumeniczna (PRE) oraz Rada ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Kościoła Rzymskokatolickiego. Od 1975 r. co roku materiały przygotowywane są przez grupy chrześcijan z poszczególnych krajów.
Życzliwymi bądźmy – pod tym hasłem przebiegała tegoroczna edycja. Tym razem materiały do ekumenicznych modlitw przygotowali chrześcijanie z Malty. Co roku 10 lutego na tej wyspie chrześcijanie obchodzą Święto Rozbicia Okrętu Apostoła Pawła. Wspominają wtedy okoliczności, w jakich apostoł Paweł znalazł się na wyspie – burzę, rozbicie się statku – i dziękują za dotarcie chrześcijaństwa na Maltę. Z tego właśnie powodu na tegoroczny tydzień modlitw wybrano tekst z Dziejów Apostolskich 27,18–28,10.
Wybrane przykłady
Oddziały regionalne PRE aktywnie biorą udział w organizacji TMJCh w całej Polsce. Parafie luterańskiego organizują nabożeństwa i spotkania u siebie lub duchowni są zapraszani do wygłoszenia kazań w innych kościołach chrześcijańskich. Organizowane są także ekumeniczne kolędowania, jak np. w Giżycku czy Koszalinie. W Opolu i Pokoju parafianie różnych wyznań spotykają się także po nabożeństwach przy wspólnej kawie, aby porozmawiać i poznać się. W Częstochowie na Jasnej Górze 26 stycznia wystąpił zespół Pastores i Przyjaciele, w którym grają i śpiewają luterańscy księża. Wykonali tradycyjne kolędy m.in.: Bóg się rodzi, Przybieżeli do Betlejem oraz inne pieśni religijne. Ekumeniczne nabożeństwo odbyło się także w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. We wspólnej modlitwie uczestniczyli duchowni i wierni Kościołów chrześcijańskich, studenci ChAT oraz innych warszawskich uczelni teologicznych. Śpiewał Chór Młodzieżowy Kościoła Starokatolickiego Mariawitów pod kierownictwem Bartłomieja Słojewskiego. Po zakończeniu nabożeństwa wszyscy udali się na chrześcijańską agapę, która dała okazję do dyskusji na temat ekumenizmu i charakteru uczelni, która na co dzień integruje młodzież różnych wyznań.
Centralne nabożeństwo
W kościele ewangelicko-augsburskim Świętej Trójcy w Warszawie 23 stycznia odbyło się centralne nabożeństwo, które było połączone z obchodami dwudziestej rocznicy podpisania dokumentu Sakrament chrztu znakiem jedności. Deklaracja Kościołów w Polsce na progu Trzeciego Tysiąclecia. Dnia 23 stycznia 2000 r. przedstawiciele sześciu Kościołów członkowskich Polskiej Rady Ekumenicznej i Kościoła Rzymskokatolickiego podpisali dokument, w którym napisano, że „z radością uznają i potwierdzają swoją posługę poprzez chrzest” i „uroczyście uznają ważność chrztu świętego udzielonego przez duchownego tych Kościołów”. Dokument przedstawia teologiczne rozumienie chrztu, a także zawiera deklarację ekumeniczną: „Chrzest w Chrystusie jest wezwaniem dla Kościołów, aby przezwyciężyły swoje podziały i w widzialny sposób zamanifestowały swoją wspólnotę”.
W uroczystości wzięli udział przedstawiciele Kościołów zrzeszonych w PRE i Kościoła Rzymskokatolickiego. Obecni byli m.in. czterej biskupi, którzy dwadzieścia lat temu w imieniu swoich Kościołów podpisywali deklarację o chrzcie: M. Włodzimierz Jaworski (mar.), Edward Puślecki (met.), Jan Szarek (lut.) i Zdzisław Tranda (ref.).
Zebranych przywitał prezes PRE bp Jerzy Samiec. „W moim przekonaniu to najważniejszy dokument, jaki udało się wypracować, podpisać i w wprowadzić w życie w ekumenizmie w Polsce” – powiedział o deklaracji o chrzcie. Ubolewał też, że przez kolejnych dwadzieścia lat nie udało się wypracować dokumentu o podobnej randze.
Kazanie wygłosił abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Kościoła Rzymskokatolickiego. Swoje rozważanie skoncentrował wokół problemu podziałów i zjednoczenia. Przypominał podziały między chrześcijanami znane już w Nowym Testamencie i nawoływania apostołów do przezwyciężania sporów. Podczas nabożeństwa proboszcz miejscowej parafii luterańskiej ks. Piotr Gaś odczytał treść deklaracji o wzajemnym uznaniu chrztu. Głos zabrał też bp Jan Szarek, prezes Polskiej Rady Ekumenicznej w latach 1993-2001. Przekazał bp Jerzemu Samcowi pióro, którym została podpisana deklaracja w 2000 roku.
Diecezja wrocławska
W Świdnicy ekumeniczne nabożeństwo zorganizowano w kościele Pokoju 23 stycznia. Biskup Adam Bałabuch (rzym.) w kazaniu wskazywał, jak ważna w codziennym życiu dla chrześcijan jest życzliwość, uśmiech, czy zwykłe podanie ręki do drugiego człowieka. Zachęcał uczestników, aby właśnie takimi byli jedni dla drugich. Słowa pozdrowienia przekazali bp Włodzimierz Juszczak z Kościoła Greckokatolickiego oraz ks. Piotr Nikolski z Kościoła Prawosławnego. Liturgii przewodniczył bp Waldemar Pytel. Oprawę muzyczną przygotował kantor Maciej Bator wraz z Chórem Miejskim pod dyrekcją Katarzyny Szymko-Kawalec oraz kwartetem puzonistów.
W kościele Opatrzności Bożej we Wrocławiu odbyło się nabożeństwo na zakończenie Tygodnia Modlitw. Kazanie wygłosił abp Józef Kupny (rzym.). W trakcie uroczystości śpiewał chór kameralny Kantorzy im. Edmunda Kaidasza.
Diecezja mazurska
Zwierzchnik diecezji mazurskiej bp Paweł Hause wygłosił kazanie 19 stycznia w Olsztynie w trakcie centralnego nabożeństwo w rzymskokatolickiej Archidiecezji Warmińskiej. Nabożeństwu przewodniczył abp Józef Górzyński. W nabożeństwie uczestniczyli duchowni z Kościoła Rzymskokatolickiego oraz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego – ks. Łukasz Stachelek i ks. Krzysztof Śledziński.
W kościele ewangelickim w Olsztynie nabożeństwo odbyło się 26 stycznia. Wzięli w nim udział duchowni i wierni z siedmiu Kościołów chrześcijańskich.
Diecezja cieszyńska
W diecezji cieszyńskiej główne nabożeństwo ekumeniczne odbyło się 21 stycznia w Drogomyślu. Zebranych duchownych, przedstawicieli życia samorządowego, społecznego oraz wiernych powitał proboszcz parafii ks. Karol Macura. Modlitwę przebaczenia i pojednania prowadził zwierzchnik diecezji bp Adrian Korczago, teksty biblijne czytali przedstawiciele drogomyskiej parafii. Kazanie w oparciu o tekst z Ewangelii Łukasza 12,22-34 wygłosił bp Piotr Greger (rzym.).
Wierni parafii rzymskokatolickiej oraz ewangelickiej zmawiali intencje modlitewne posługując się wiosłami symbolizującymi pojednanie, oświecenie, nadzieję, zaufanie, pokrzepienie, gościnność, nawrócenie i hojność. Uczestnicy przekazali sobie również znak pokoju, wspólnie odmówili Modlitwę Pańską oraz przyjęli Boże błogosławieństwo udzielone przez bp. Adriana Korczago, bp. Piotra Gregera oraz bp. Mariana Niemca, zwierzchnika diecezji katowickiej i zarazem przewodniczącego Śląskiego Oddziału PRE.
Podczas nabożeństwa śpiewały chóry parafii ewangelickiej Nadzieja, chór młodzieżowy oraz zespół śpiewaczy Strumień.
Nabożeństwo w Ustroniu odbyło się 26 stycznia w kościele ewangelickim ap. Jakuba Starszego. Proboszcz parafii ks. Piotr Wowry powiedział na początku, że podziały wśród chrześcijan powodują wielki ból i są sprzeczne z wolą Boga, dlatego też modlimy się wspólnie, by je przezwyciężyć.
Kazanie wygłosił ks. Krzysztof Adamski z parafii rzymskokatolickiej. „Życzliwość to styl życia. Rozchmurz swoją twarz, wyjdź do ludzi z uśmiechem, a strach przestanie cię przerażać. Nawiązujemy do ewangelii o siewcy, który nie zastanawia się czy gleba wyda plon, czy nie. Jego zadaniem jest po prostu siać i być w tym wszystkim wytrwałym. To jest również nasze zadanie, być życzliwym i trwać w życzliwości, nie zastanawiając się, jaka będzie reakcja drugiego człowieka” – mówił kaznodzieja.
Po kazaniu przedstawiciele władz samorządowych zmówili modlitwy przyczynne, a wszyscy księża przekazali obecnym błogosławieństwo.
Dnia 30 stycznia Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej zorganizowała już 12. maraton czytania Biblii. Tym razem wybrano Księgę Jozuego. Na początku, jako wprowadzenie do tej lektury, zebrani wysłuchali krótkich wystąpień dwóch biskupów: Romana Pindla z Kościoła Rzymskokatolickiego i Adriana Korczago z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Kolejne rozdziały starotestamentowej księgi czytali chrześcijanie z różnych Kościołów: rzymskokatolickiego, ewangelickiego, prawosławnego, baptystycznego, a także żydzi. Lektorami byli też samorządowcy i parlamentarzyści. Wśród słuchaczy przeważała młodzież szkolna.
Diecezja katowicka
W Sosnowcu 23 stycznia odbyło się nabożeństwo ekumeniczne. Nabożeństwu przewodniczył bp Grzegorz Kaszak, zwierzchnik rzymskokatolickiej diecezji sosnowieckiej. W liturgii uczestniczyli członkowie Śląskiego Oddziału Polskiej Rady Ekumenicznej z jego przewodniczącym bp. Marianem Niemcem na czele.
Kazanie wygłosił bp Adrian Korczago, który wskazywał, że „gościnność tworzy gościnność, okazywana życzliwość przynosi owoce pod postacią szczerej serdeczności. Zatem chyba warto w kontekście ekumenicznego współbycia podjąć ten temat”. Podkreślał, że „życzliwość jest pozytywnym nastawieniem na spotkanie i stanowi prewencję i profilaktykę, by zwalczać w sobie niechęć wobec siebie nawzajem”.
Symbolem wzajemnej życzliwości było przełamywanie się opłatkiem w ramach przekazywania sobie znaku pokoju i składanie życzeń.
Na zakończenie Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan odbyło się ekumeniczne kolędowanie 25 stycznia w bazylice oo. Franciszkanów w Katowicach.
Ekumeniczne kolędowanie odbyło się już po raz czwarty. Prowadził je ks. Adam Palion, reprezentujący rzymskokatolickiego arcybiskupa katowickiego Wiktora Skworca. W spotkaniu uczestniczył bp Marian Niemiec oraz bp Adrian Korczago, który wygłosił kazanie. Nawiązując do tematu przewodniego podkreślił, że podczas Bożego Narodzenia doświadczamy aktu Bożej życzliwości dzięki narodzinom Syna Bożego i to motywuje nas do tego, byśmy byli życzliwi.
Wiele wydarzeń
Zestawienie przedstawione powyżej zawiera tylko niektóre z ekumenicznych spotkań. Po pierwsze, pełna lista zajęłaby prawie cały numer naszego czasopisma. Po drugie, nie mamy dostępu do relacji z wielu wydarzeń, bo one po prostu nie powstają. Nasz wykaz powstaje w wyniku redakcyjnych poszukiwań na różnych stronach internetowych i portalach społecznościowych, gdzie ukazują się nieliczne zdjęcia (różnej jakości) i pojedyncze zdania opisu. Po trzecie, lista ta musiała powstać przed oddaniem numeru do druku. Staraliśmy się, co prawda wyrywkowo, w miarę posiadanych materiałów, zaprezentować różne regiony Polski. Niestety niektóre relacje trzeba było zdecydowanie skracać, bo trudno opisywać tyle nabożeństw ze szczegółami i pełnymi listami uczestników.
„Zwiastun Ewangelicki” 3/2020